Г>ул китаптл К. лракллнакстаппып кубла ранонллрыпда жасай- тугын клракалпаклардын этннкалык составы, сол гсрригориядагы

*м Л . А . В в е д е и с к а я. Т. В . 
Д 
ы б м и а, 11. И . Ш е б о л е и а.
('.оьремемиым русским литературмым язык/лексика, фометмка/, иад-
1
ю Ростоьского умиверснтета, 1963, 98—бег.
178 араб. 
з е к и т ь
—ежегплная милостымн илн можертвовамис ь
мольау бсдмых, устамовлеммос курамом .. ,В Кокамском хамстье .за-
кнт. есть малог ма торгоьый капмта.т и размере 1/40 части ьнозм-
мых и ьыьозимых тоьароь /Карацыз; Л .З Будагоь. Сраьммтсльный
слоиарь . . ,т 1 .. , ()05-606-бет/.
94
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Жмл атамлларын бурып ҳәр қыПлы ҳаПўаи ҳәм т. б. 
атыпа байланыслы атаган Вул ҳаккында С. Муталли- 
бов былай көрсо
1
едн; 
„Жылиамалардын бириншпсп 
„Денопи луготнт турк“ тен мәлим болыўыпша жыл 
атлары әйемги ўакытларда —ак пайда болгап. Г5ул ҳақ- 
кыпда Маҳмуд Кашгарпй мыпадап деп жазады: 
„Түркн тнлипде сөйлеўши халыклар ои екн ҳайўанныц 
атамасын он еки жылга ат (испм) етип койган. Туўы- 
лыў ҳәм «лиў ўакыяларын, урыс ҳэм басқа ўақыилар- 
дыц тарпйхын мнпе усы жыллардыц догерегинеп есан- 
лап шыгарады. Пупыц келии шыгыў себеби төмеидегн- 
ше: Түркий патшаларыныц биреўи нткеп ўакытларын- 
да өзлери жециске ерискен бир урыстын тарнйхып би- 
лиўге қызықсынып, бнр капша адамлардап сораганда 
ҳешким аныклай алмады. Ўақыялардыц тарпйхын би- 
лиў исипде буннан кейин адасып калмаў ушып оп еки 
айга тец етип он еки ҳайўапныц аты мепеп есап жүр- 
гизиў муўапык табылды.
Патша ан аўлаўға шыкты, адамларга жабайы ҳайўаи- 
ларды Иланыц (дәрья) суўына шекем куўыўды буйыр- 
ды. Ҳайўанлар куўыўдан қашып, биринин нзинеи бири 
суўдап жүзип өтти. Виринши болып тышқан ец алды 
менен суўдан өгкен. Жылдыц басын сонпан баслаған. 
Вул сөзге ,ж ы л ‘ сөзни косып „Тышкан жылы“ деп ата- 
ғап|7!1.
/Гиалскттегн ески жыл агамалары улыўма халык 
сөйлеў тилиндеги усындай атамалардан аз озгешеле- 
педи. Мысалы. „ўлуў“ жылы орныпа пбалык“. ядоцыз“ 
жылын „кара кнйик“ дсп те аптады.
Тарийхый сөзлердпп бнр тонары Сонет нластыныц 
дәслеики дәунринде пайда болгап.кейпнпен баска ача- 
маларга пйе болып қоллапыудап шығып қалгап сөзлер. 
Мәселен, пүткил дүпья жүзи халыклары лексикасында 
бар КПСС тиц бурынгы атамасы Россия Социал-демо- 
кратиялық рабочпГ! партиясыныц 
(РСЛРП),
ВКП (б), 
соцынан КПСС болын өзге|жўи замаи талабыиа сәйкес 
келди..
Гўубла дпалект лексикасындагы тарнйхый сөзлср