M. A. Raxmatullayev, B. I. Ganiyeva

2.3.Nashrlarning huquqiy egalari va mualliflar bilan 
tuziladigan shartnomalar shakli 
 
Mazkur bo‘limda qonunchilik asosida tuziladigan shartnomalar 
shakli ko‘rib chiqiladi. Bu esa kelgusida mualliflik huquqlarini 
buzmagan holda yuridik hujjatlarni shakllantirish asos qilib olinadi. 
Shartnomalar universal xarakterga ega bo‘lsada, bu bo‘limda axborot 
kutubxona muassasalari bilan mualliflar o‘rtasida tuziladigan shartnoma 
va kelishuvlarga to‘xtalib o‘tiladi.
Asar mualliflari o‘zlarining asarlarini bepul tarzda, foydalanuvchi 
ro‘yxatdan o‘tgach, foydalanish statistikasi mavjud bo‘lgan holda yoki 
pullik asosda taqdim etishlari mumkin. Lekin har qanday holatda ham 
kutubxona muassasalari mualliflar bilan litsenzion shartnomalar 
tuzishlari shart. Shartnomalar bo‘yicha qat’iy standartlar yo‘q, lekin 
muallif bilan shartnomalar imzolanganda ma’lum fikrlar mavjuddir. Bu 
qanday nuqtayi nazarlar? 
Qoida tarzida litsenzion kelishuvlar quyidagi tushunchalarga 
tegishli qismlardan tarkib topgan:

Shartnoma tomonlari; 

Deklarativ qismi; 

Shartnoma talqini; 

Ta’riflar; 

Qonunni tanlash; 

Shartnomaning asosiy qismi; 

Mazkur litsenziya tomonidan beriladigan huquqlar; 

Qo‘llashdagi cheklovlar; 

Qo‘llanilish va tugash muddati; 

---

48 

Litsenziyalangan materiallardan foydalanishga imkon yaratish va 
yetkazish; 

Litsenzion to‘lov; 

Litsenziator harakatlari (axborot-kutubxona muassasasi); 

Bajarilish va baholash; 

Kafolat, majburiyatlar, yo‘qotishlar kompensatsiyasi; 

Fors-major; 

Foydalanish huquqini boshqa shaxslarga o‘tkazish 
(Переуступка); 

Ogohlantirishlar; 

Nizolarning hal etilishi; 

Qo‘shimcha hujjatlar; 

Imzolar. 
Quyida 
mualliflar 
tomonidan 
O‘zbekiston 
Respublikasi 
qonunchiligi 
va 
xalqaro 
tajribalar 
asosida 
shakllantirilgan 
shartnomalarning standart shakllari berilgan. Bu shakllar muallif 
talablari, aniq vaziyatlar asosida o‘zgartirilishi, to‘ldirilishi lozim. 

---

49 
1-namuna