1 Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент архитектура қурилиш институти

114
 
миқдорда сақланиши мумкин. Объект омборлари жорий ишлар, қурилишлар 
учун хизмат қилади. Махсус омборлар ѐқилғи портловчи моддаларни сақлаш 
учун хизмат қилади. Йирик қурилиш омборлари асосан темир йўл атрофига 
ташкил этилади ѐки алоҳида темир йўл тармоғи киритилади. 
Қурилиш транспорти турлари. 
Қурилиш ташқи транспорти марказий юк 
омборидан, дарѐ ва денгиз қўшилмаларидан шунга ўхшаш жойларга ташиш
киради. Ташқи транспортни танлашда автомобиллар 100 км гача қабул 
қилинганда самарали ҳисобланади. 

---

115
 
15-расм. Қурилиш транспорти турлари. 
Қурилиш ички транспорти қурилиш майдонида ҳаракатланади 
(15-расм). Масалан: иншоотлар, цехлар ўртасида. Технологик транспорт тури 
корхона ичида ҳаракатланади. 
14.2. Қурилиш жараѐнининг атроф-муҳитга таъсирини камайтириш
Қурилиш жараѐнида атроф-муҳитга салбий таъсирлар бўлиб туради. 
Масалан, тадқиқот ишларини олиб боришда, йўллар қурилишида, шунингдек 
тўғридан-тўғри қурилиш объектларида. Қурилиш майдонини тайѐрлаш 
бевосита дарахт ва буталарнинг кесилиши, тупроқ қатламининг зарарланиши 
ва қурилиш майдонларидан чиқаѐтган оқова сувлар, ковлаш ишлари, 
қурилаѐтган объект тагидан пойдевор учун қазилган чуқурлик ва қовурлар 
учун ариқ, қурилиш майдончасида ҳаракатланаѐтган автотранспорт ва бошқа 
механизмлар томонидан чиқаѐтган чиқиндилар – қурилиш жараѐнидаги асосий 
ифлослантирувчи манбалар саналади. Табиатда амалга ошириладиган қурилиш 
экотизимларини ҳар бир вакиллари учун талофат етказади, масалан ҳайвонот 
оламига: қурилишнинг бўлиши натижасида ҳайвонот оламининг озуқ занжири 
бузилади, бу эса ўз навбатида уларнинг сонини қисқаришига олиб келади. 
Лойиҳа тузувчилар иложи борича табиий атроф-муҳитга қурилишнинг салбий 
таъсирини камайтиришга ҳаракат қилмоқдалар. 
Қурилиш жараѐнида атроф-муҳитга салбий таъсир кўрсатувчиларни ва 
қурилиш жараѐнида бўладиган бу таъсирларини камайтириш учун тўғридан- 
тўғри қуйидаги чора-тадбирлар қўлланилади.