Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги денов тадбиркорлик ва педагогика институти

Халқаро валюта фонди (ХВФ) 
ўзига аъзо мамлакатларнинг валюта курси ва тўлов 
балансларини тартибга солади, уларнинг валюта-молиявий муаммоларини ҳал этиш 
мақсадида кредитлар ажратади, ривожланаётган мамлакатларнинг кўп томонлама тўловлари 
тизимини ва ташқи қарзларини назорат қилади. 
Қатъий валюта курслари амал қилган даврда ХВФнинг 
асосий фаолияти валюта нисбатларини ушлаб туриш, валюта 
курсларига асоссиз равишда таъсир кўрсатишнинг олдини олишга 
қаратилган эди. Сузиб юрувчи, эркин валюта курсларига ўтилиши 
билан бу фаолият йўналиши ўзгариб, 1978 йили ХВФнинг Низоми 
қайта кўриб чиқилди. Унга кўра, валютани давлатлараро 
тартиблашнинг асоси сифатида ХВФ назорат функцияларини 
кучайтириш, баланслаштирилмаган халқаро ҳисоблашувлар ҳамда 
асоссиз курс нисбатларига таъсир ўтказиш дастакларини 
кенгайтириш кўздатутилди. 
1970 йилдан бошлаб ХВФ халқаро тўлов ва заҳира воситалари – 
қарз олишнинг 
махсус ҳуқуқлари (СДР)
ни чиқара бошлади. СДР нақд пул кўринишида бўлмай, фақат ХВФ 
махсус ҳисобварақларида кредит ёзувлари кўринишида амал қилади ва фондга аъзо 
мамлакатларнинг Марказий банклари ўртасидаги ҳисоблашувлардафойдаланилади. 
Европа валюта тизими 
1979 йилда Европа иқтисодий ҳамжамиятига кирувчи 
давлатлар томонидан валюта курсларини барқарорлаштириш мақсадида ташкил этилиб, бу 
давлатлар ўртасидаги тўлов жараёнларида амал қилувчи 
Европа валюта бирлиги – ЭКЮ 
муомалага киритилди. 
Иқтисодий ва валюта иттифоқи (ИВИ) 
Европа валюта тизими амал қилиши 
натижасида ташкил этилиб, у қуйидагиларни тақозо этади: 
–
молия бозорларининг тўлиқинтеграциялашуви; 
–
капиталлар ҳаракатининг тўлиқэркинлашуви; 
–
барча валюталарнинг тўлиқ конвертациясини таъминлаш ва пировардида миллий 
валюталарни ягона валюта биланалмаштириш. 
Халқаро тикланиш ва тараққиёт банкининг (ХТТБ) 
ҳам фаолияти халқаро валюта- 
молиявий муносабатларни тартибга солишга йўналтирилган бўлиб, у ўзининг иккита 
филиали – Халқаро молиявий корпорация (ХМК) ҳамда Халқаро ривожланиш ассоциацияси 
(ХРА) билан биргаликда Жаҳон банки таркибига киради.