Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги денов тадбиркорлик ва педагогика институти

Аҳоли даромадлари маълум вақт оралиғида (масалан, бир 
йилда) улар томонидан олинган пул ва натурал шаклдаги тушумлар миқдорини 
англатади. 
Аҳоли даромадлари пул ва натурал кўринишларда бўлиши мумкин. 
Аҳоли 
пул даромадлари 
иш ҳақи, тадбиркорлик фаолиятидан олинадиган даромад, 
нафақа, пенсия, стипендия шаклидаги барча пул тушумларини, мулкдан фоиз, дивиденд, 
рента шаклда олинадиган даромадларни, қимматли қоғозлар, кўчмас мулк, қишлоқ хўжалик 
маҳсулотлари, ҳунармандчилик буюмларини сотишдан ва ҳар хил хизматлар кўрсатишдан 
келиб тушадиган даромадларни ўз ичига олади. 
Натурал даромад 
меҳнат ҳақи ҳисобига олинадиган ва уйхўжаликларининг ўз 
истеъмоллари учун ишлаб чиқарган маҳсулотларидан иборат бўлади. 
Аҳоли даромадлари даражасига баҳо бериш учун номинал ва реал даромад 
тушунчаларидан фойдаланилади. 
Номинал даромад – аҳоли томонидан маълум вақт оралиғида олинган 
даромадларининг пул кўринишидаги миқдори. 
Реал даромад – нарх даражаси ўзгаришини ҳисобга олиб, аҳолининг ихтиёрида 
бўлган даромадга сотиб олиш мумкин бўлган товар ва хизматлар миқдори. 
Яъни, реал 
даромад аҳолининг ихтиёрида бўлган даромаднинг харид қувватини билдиради. 
Аҳолининг номинал пул даромадлари турли манбалар ҳисобига шаклланиб, улардан 
асосийлари қуйидагилар ҳисобланади: 
а) ишлаб чиқариш омиллари ҳисобига олинадиган даромад; 
б) давлат ёрдам дастурлари бўйича тўлов ва имтиёзлар шаклидаги пултушумлари; 
в) молия-кредит тизими орқали олинадиган пуддаромадлари. 
Мамлакатимиз иқтисодиётини модернизация қилиш шароитида аҳоли даромадлари 
таркибида қатор ўзгаришлар содир бўлди. 
Биринчидан, 
даромад шакллари ўзгарди, яъни 
унинг анъанавий турлари (иш ҳақи, пенсия, нафақа, стипендия) қаторига мутлақо янгилари – 
тадбиркорлик фаолиятидан, (кўчмас) мулкдан, қимматли қоғозлардан, чет эл валютасидан 
келадиган даромадлар қўшилди. 
Иккинчидан, 
даромадларнинг таркибий қисмлари миқдор 
васифатжиҳатиданўзгарди,буборадафуқароихтиёридагиҳақиқийдаромадлар,тўпланиш 

---