Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги заҳириддин Муҳаммад Бобур номидаги

Buxoro bug’usi
-
Cervus 
Eluphus 
Bactrianus 
Lydekker. 
Buxoro 
bug’usining eng qadimgi suyak qoldiq topilmalari O’rta Osiyoda jumladan, 
O’zbekistonda qadimgi tosh davri manzilgohlaridan boshlab ma’lum. Ayniqsa 
neolit, bronza va ilk temir davriga taaluqli bo’lgan Uchtut, Sopollitepa, 
Kuchuktepa yodgorliklarda uning suyak qoldiqlari eng ko’p topilgan. Bu yerda 
ahamiyatli jihati shundaki, oziq-ovqatga ishlatilgan maydalangan suyaklardan 
tashqari manzilgohlarda ko’plab shoxlar ham aniqlangan. Shox va uzun naysimon 
suyaklardan xo’jalik uchun ishlatiladigan har xil qurollar ham yasalgan. Bug’uning 
shoxidan va bazi bir tana suyaklaridan yasalgan ish qurollari orasidan biz-
ketmoncha, bigiz, bolg’acha, boltacha va boshqa xo’jalik anjomlarini ko’rishimiz 
mumkin. Hozirgi paytda Buxoro bug’usi faqatgina Amudaryo sohillari yaqinida 
joylashgan Orol-Payg’ambar qo’riqxonasidagina saqlanib qolgan xolos. Hozirgi 
paytda bunday o’ziga xos noyob ov hayvonini Zarafshon vohasida saqlab qolish va 
ko’paytirish maqsadida Buxoro viloyatining Qorovulbozor massividagi Ekomarkaz 
va Zarafshon qo’riqxonasida saqlanib ko’paytirilmoqda. 
Elik-Capreolus Capreolus Pygaryus. Pallas
O’rta Osiyoda kosulyaga 
ta’lluqli eng qadimgi suyak ashyolari Omon-Quton g’orining mustye davri 
qatlamlaridan topilgan. Bundan tashqari, Surxondaryodagi Mochay g’oridan, 

---

18 
Farg’ona vodiysidagi Obisher-5 g’oridan va Xorazm vohasidagi qator O’rta Osiyo 
arxeologik manzilgohlarining madaniy qatlamlarida ham aniqlangan. Omon-Quton 
g’oridan va Surxondaryodagi Xosiyat tepadan topilgan suyak ashyolarini 
morfometrik jihatdan taqqoslab o’rganilganda, ular o’lchamlari Oltoy, 
Semirechyadan topilgan suyakning o’lchamlariga o’xshashligini va uning 
Capreolus capreolus pegarus –Sibir kosulyaga tegishli ekanligini qayd etilgan. 
Bugungi kunda kosulyalar O’zbekistonda Chotqol tog’ining shimolida Bo’stonliq 
va Parkent tumanlarning tog’li zonalarida yashamoqda.