‘z b e k ist 0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

0 , 0 2
va 
0 20 3
to‘g ‘ri chiziqlar orqali topamiz. 
0 3
markazdan 
R3
radius bilan 
tutashma yoyi 
0 2
markazli aylanaga tashqi 
O,
markazli aylanaga ichki

---

3.34-shakl.
tutashma bo‘ladi (3.33-shakl, 
a).
Ushbu tutashma «Ilmoq»ning chiz­
masida qo‘llaniladi (3.33-shakl, 
b
).
Yuqorida qo‘llanilgan tutashmalaming hamma turi mashina va mexa- 
nizmlaming detallarida ko‘p uchraydi. M a’lumki, har qanday detal uning 
chizmasi bo‘yicha yasaladi. Proyeksiyalarda tutashma turlarining ayrim- 
laridan foydalanishga to‘g ‘ri keladi va unga qattiq rioya qilinadi. Buni 
yuqorida va quyida ko‘rsatilgan misollarda ko‘rish mumkin. Bu shakl- 
lardagi tutashmalami aniq qilib yasashda ko‘rsatilgan usullardan foyda­
laniladi.
Agar aylanalami tutashtiruvchi vositachi aylananing radiusi 0 ga teng 
bo‘lsa, aylanalar bir-biri bilan bevosita urinadi.
Masalan, 
O,
markazdan 
R t
radius bilan chizilgan aylanaga uning 
1
nuqtasida urinib o ‘tuvchi 
R2
radiusli aylanani chizish talab qilinsin 
(3.34- shakl, 
a).
Buning uchun 
O
,markazdan 
1
orqali radial to‘g‘ri chiziq 
o‘tkazamiz va unga 
1
nuqtadan boshlab 
R2
ni o‘lchab qo‘yamiz. Hosil 
bo‘lgan 
0 2
nuqta ikkinchi aylananing markazi bo‘ladi.
Agar 
1
nuqtada oraliq Oy va 
0 2
ga peфendikular o ‘tkazilsa, и ikkala 
aylanaga umumiy urinma bo‘ladi. Bu misolda aylanalar bir-biriga tashqi 
urinma hosil qiladi. Agar shu misolda