‘z b e k ist 0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

qarish turiga qarab uning zagotovkasi (keyinchalik, ishlov berib tayyor
buyumlar olinadigan chala mahsulot) tanlanadi.
Quyma va shtampovkalash y o ‘li bilan hosil qilinadigan detal zago­
tovkasi oldindan tozalash, to‘g ‘rilash, shilish, tekislash, tores (silin-
drsimon, prizma detallaming tashqi yoki ichki sirtlariga ishlov berish
jarayoni)lash, markazlash kabi ishlov beriladi.
Mashinaning quyma detali yoki zagotovkasini eritilgan metallni
formaga quyish y o ‘li bilan olinadi. Buning uchun oldin detaining ishchi
chizmasi bo‘yicha (15.13-shakl, a) uning quyma chizmasi (15.13-shakl,
b) bajariladi. Unda mexanik ishlov berish hamda metallning cho‘kishi
va qisqarishini hisobga olgan holda, pripusk (o‘lchami andek kattalikda)
chiziladi.
Detaining quyma chizmasiga binoan uning modeli bajariladi. Formada
teshikka m o‘ljallangan sterjenning mustahkamlanishi uchun pripusk
A qo‘shib tayyorlanadi. Modellar, asosan, formovkalash oson bo‘lishi
uchunko‘pincha ikkitabo‘lakqilib tayyorlanadi (15.14- shakl, a). Sterjen
sexida sterjen qutisi (yashik)da silindrik teshik uchun birlashtiruvchi
material yordamida qumdan sterjen tayyorlanadi (15.14-shakl, b).
Formovkalash sexida model bo‘yicha ikkita ramkada opoka ( bir martalik
qumli qoliplami tayyorlashda va metall quyishda qolip aralashtirmasini
tutib turadi, opoka -kulrang yoki qora rangli qattiq mikro-g‘ovakli yengil
mineral jins) deb nomlanuvchi forma tayyorlanadi (15.14-shakl, d  va e).
Metall eritish sexida suyuq metall formaga quyiladi. Metall qotgandan
so‘ng forma buziladi va hosil bo‘lgan ortiqcha quyilgan metall olib
tashlanadi (15.14- shakl, j ) .

---