‘z b e k ist 0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

E
nuqta bilan 
AB
chiziqdagi 
1
nuqtani birlashtirib, 
О С
masofani
1 
nuqtadan o‘lchab qo‘yamiz (5.53-shakl, 
b).
Qolgan 
CB, BE, EA
oraliqdagi nuqtalar xuddi hozirgi yasash kabi 
aniqlanadi. Aniqlangan barcha nuqtalar o‘zaro ravon qilib tutashtiriladi.
V 
tekislikdagi aylana rasmi bu yerda aylanaligicha tasvirlanadi.
5.53-shakl, 
d
da silindr o ‘qining 
H, V, W
larga perpendikular bo‘lgan 
holatdagi texnik rasmlari ko‘rsatilgan.
5.54-5.57- shakllarda texnik rasmlami soyalash turlari ko‘rsatilgan.

---

5.58-shaklda shamirli birikmaning yig‘ish chizmasi berilgan bo‘lib,
5.59-shakl, 
a, b, d
larda shu birikmaning texnik rasmi izometriyada tas­
virlangan. Qirqimga tushgan detallar oraliqlaridagi masofalami 
O z
o‘qiga 
o‘lchab qo‘yib, 
Ox
va 
O y
o‘qlariga parallel chiziqlar chizamiz. 
Oz
o ‘qidan 
Ox
va 
O y
o ‘qlariga bir xil uzunliklar (agarda detal ikkala o‘qqa 
bir xil o‘lchamda tushsa) o‘lchab qo‘yamiz (5.59-shakl, 
a).
Keyin
5.59-shakl, 
b
da tasvirlanganidek ellipslar chiziladi. So‘ngra uni
5.59-shakl, 
d
dagidek soyalab chiqilsa, shamiming texnik rasmi tayyor 
bo‘ladi.

---

---

O‘z-o ‘zini tekshirish uchun savollar
1. Aksonometrik proyeksiyalar turlari haqida aytib bering.
2. Nima uchun izometriya deyiladi? Dimetriya-chi?
3. Qanday sharoitda texnik rasmlardan foydalaniladi?
Mashqlar
1. 0 ‘qituvchi tavsiyasiga binoan detaining ikkita ko‘rinishidan foyda- 
lanib, uning oldin izometriyasi, keyin frontal dimetriyasi bajarilsin.
2. Detaining ikkita ko‘rinishi bo‘yicha uning texnik rasmini bajarish 
usulida uchinchi ko‘rinishi aniqlansin.
Test
Aksonometrik proyeksiyada aylana umumiy holda qanday ko‘rinishda 
tasvirlanadi?
A. Aylana. B. Ovoid. C. Oval. D. Ellips.

---