‘z b e k ist 0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Aksonometrik proyeksiyalar­
da o‘lchamlar qo‘yish. 
Aksono­
metrik proyeksiyalarda chiqarish 
chiziqlari aksonometrik o‘qlarga 
parallel qilib chiziladi. 0 ‘lcham 
chiziqlari esa o‘lchanayotgan kes- 
maga parallel chiziladi. 0 ‘lcham 
qo‘yishda radius, diametr, kvadrat 
kabi barcha shartliklardan to‘la 
foydalaniladi. 5.35-shaklda akso- 
nometriyada texnik detalga o‘lcham 
qo‘yish yoMlari ko‘rsatilgan. Ak- 
sonometriyada rezba, tishli uzatma 
kabilarni 0 ‘z DSt 2.402:2003 ga 
binoan shartli tasvirlashga yo‘l qo‘yiladi (5.46-shakl) yoki 5.57, 5.59, 
7.1- shakllardagi kabi to‘liq tasvirlash mumkin.
3- §. Dimetrik proyeksiyalar
To‘g ‘ri bu rch akli dim etrik p ro yeksiya.
0 ‘zgarish koeffitsiyentlaridan 
ikkitasi o‘zaro teng, uchinchisi esa boshqacha bo‘lgan aksonometriyani 
dimetriya degan edik. Shuning uchun dimetrik proyeksiyalar tekisligi 
hamma vaqt ikki koordinata o ‘qiga nisbatan bir xil qiyalikda joylashadi.
Dimetriya so‘zi grekcha bo‘lib, 
di
- qo‘sh (ikki yoqlama), ya’ni ikki 
o ‘q bo‘yicha bir xil o‘lchab qo‘yish degan m a’noni anglatadi.
To‘g ‘ri burchakli dimetriyada o‘zgarish koeffitsiyentlari 
Ox
va 
Oz
o‘qlar bo‘yicha bir xil, ya’ni er=eT=0,94, 
Oy
o‘qi bo‘yicha esa ikki 
marta qisqa, ya’ni ev=0,47 bo‘ladi. Amalda esa 0 ‘z DSt 2.317:2003 ga 
binoan quyida keltirilgan o ‘zgartirish koeffitsiyentlaridan foydalaniladi: 
e = e 2= 0 ,
94-1,06=1, ey=0,47-1,06=0,5. Bunday koeffitsiyentlarda tasvir 
1,06 marta katta bo‘ladi. 
O z
o‘q, odatda, vertikal yo‘nalishda olinadi. 
Ox
o‘q gorizontal (ufq) chizig‘iga nisbatan 7° 10' ni, 
Oy
o ‘qesa 41°25' ni 
tashkil qiladi.
5.36, 5.37-shakllarda koordinata o‘qlarini taxminan 7° va41° li bur­
chak ostida yasash yo‘llari ko‘rsatilgan.

---