Referat mavzu: Elektron biznesda narx shakllantirish Bajardi: 9-1mars -21 guruh talabasi Berdaliyev Ibrohim

Xarajatlar kamayishiga quyidagi sabablari: 
a) Barcha ishlarni (buyurtmalarni, reklamani) insonning o’zi bajarishi ya’ni boshqa biron bir 
shaxsga to’lovlar yo’qligi. 
b) Zaxiralar bilan bog’liq bo’lgan xarajatning cheklanganligi bu Electronic Data Interchange-EDI 
deb nomlangan tizim asosida amalga oshiriladi hamda yetkazib berlishlar esa JIT (just in time) 
rejimiga asoslanib bo’ladi. 
c) Savdo bo’yicha uni tahlil qilish bo’yicha xarajatlarning kamligi. 
d) Call Center larning an’anaviy ko’rinishiga nisbatan elektron biznesdagi iste’molchiga 
ko’rsatilayotgan xizmatlarning arzonligi va aniqligi. 
e) Raqamli tovarlar fizik jihatida yetkazib berishni talab etmaydi. 
Internetda ba’zi bir narxlari yuqoriligiga sabab bo’luvchi omillar:
1. Yetkazib beruvchi kanal xarajatlari.
2. Mukofot foizlarining to’lanishi ya’ni kompaniyalar o’z saytlarida boshqa firmaning magazinlarini 
reklama qilganlarida ularga mukofot foizlari to’lanadi. Savdo hajmining 7% dan 20% gacha bo’lgan 
miqdori. 

---

5 
Saytni yaratish va uni boshqarish bo’yicha xarajatlar Forester tadqiqot markazi tadqiqotga ko’ra 
har birta konservativ sayt 1000$ dan 100.000$ gacha xarajatni talab etadi. 
Marketing va reklama xarajatlarning yuqoriligi Boston Consulting Group (BCG) tadqiqotiga ko’ra 
elektron tijorati bilan shug’ullanuvchi korxona o’z daromadining 43% ini reklama va marketingga 
sarflaydi, an’anaviy biznes esa o’rtacha 14,2% ni tashkil etadi Internet tovar va xizmatlarni sotish 
va sotib olishning eng effektiv va ommalashgan yuli bulib, bu xizmatlarga kitoblar, orgtexnika, 
programma Bilan ta’minlash, musikali kompakt disklar, videokassetalar, aviabiletlar kiradi.
Borgan sari kuprok iste’molchilar uzlariga «on-layn» rejimida sotilayotgan tovar va xizmatlar 
mikdori doimo ortmokda keyingi yillarda elektron tarmokda ishlayotgan sotuvchilar (masalan, 
Amazon va Travelocity) o’z soxalarida oldingi o’rinlarni egalladilar. 
An’anaviy savdoni mashxur kompaniyalar avvaliga internetni inkor kildilar, sungra o’z 
qarashlarini kurib chiqdilar. Bu bobda xaridorlar nuqtai nazaridan elektron savdoning obzori 
berilgan, xamda internet –texnologiyalarining narxlarga, tovarlarni taklif qilish va firmalar 
raqobatiga iqtisodiy ta’siri muxokama qilinadi. 
Bu erda ikkita muxim jixat bor: “ on-layn “ rejimida olish –sotishnmng qanday iqtisodiy 
muvofiqligi bor, ya’ni nega “on-layn” rejimida savdo qilish kerak? Elektron savdodan kim ko’proq 
mafaatdor bo’ladi: sotuvchimi yoki oluvchi?