Муаммолари республика илмий-амалий конференцияси материаллари

SANOAT KORXONALARINING OQAVA SUVLARINI OGʻIR METALL 
BIRIKMALARIDAN TOZALASH 
Umirov F.E., Тagayev I.A., Vaxobov J.V. 
Navoiy davlat konchilik va texnologiyalar universiteti 
E-mail:[e-mail] 
E-mail:[e-mail] 
 
Bugungi kunda atrof-muhitni antropogen ta’sirlardan himoya qilishga dunyo 
miqyosida katta e’tibor berilmoqda. Sanoatning, shu jumladan, kimyo sanoatining 
izchil rivojlanishi, xomashyo qazib olishning koʻpayishi, ishlab chiqarish 
korxonalarining keskin ortib borishi atrof-muhitga juda koʻplab chiqindilar 
tashlanishiga sabab boʻlmoqda. XX asr oxiriga kelib Yer yuzida yiliga 3,5 mlrd. t. 
neft, 5,5 mlrd. t. koʻmir, 2,5 mlrd. t. metan, 3 mlrd. m
3
yogʻoch ishlatilgan. 
Chiqindilarning asosiy qismi xomashyo yetkazib beruvchi mamlakatlarda yigʻilib 
qoladi. Koʻp chiqindi chiqaruvchi sohalar (temir, aluminiy eritish) asosan kam 
rivojlangan mamlakatlarga toʻgʻri keladi. Chiqindilar orasida eng xavflisi radioaktiv 
moddalar chiqindilaridir. 
Hozirgi kunda butun dunyoda juda koʻp miqdordagi maishiy, qishloq xoʻjaligi 
va sanoat chiqindi suvlari atrof muhitga tashlanmoqda. Atrof muhitga tashlangan 
chiqindi suvlarni mexanik va biologik qayta ishlash asosiy muammolardan biri 
hisoblanadi. Shu jumladan, sanoat chiqindi suvlari ham atrof muhitga, ekologiyaga 
salbiy ta’sir koʻrsatib kelmoqda. Sanoat chiqindi suvlari qishloq xoʻjaligi uchun 
yaroqsiz hisoblanadi. Sababi sanoat chiqindi suvlari tarkibida inson salomatligiga 
xavf tu gʻdiruvchi kimyoviy moddalar, xususan sulfatlar, ogʻir metallar va radioaktiv 
moddalar boʻladi. 
Sanoatning koʻpgina tarmoqlarida simob, xrom, kadmiy, rux, qoʻr gʻoshin, mis, 
nikel, mishyakning turli birikmalari va boshqa moddalar qayta ishlanadi yoki 
qoʻllaniladi. Buning natijasida oqava suvlar ularning qoldiqlari bilan ifloslanadi. 
Oqava suv tarkibidan bu moddalarni ajratib olishda tozalashning absorbentli-reagent