O‘zbekiston Respublikasi Oliy va O‘rta maxsus Ta’lim Vazirligi Samarqand Davlat Universiteti Raqamli texnologiyalar fakulteti 303-guruh talabasi Narzullayev Anvarning linux operatsion sistemasida adminstratorlik fanidan yozgan Mavzu

Debian GNU/Linux;
Debian ([ˈdɛbiən]) — bepul va ochiq kodli dasturiy
taʼminotdan tashkil topgan operatsion tizim. Hozirgi vaqtda Debian GNU/Linux eng
ommabop va muhim GNU/Linux distributivlaridan biri boʻlib, umuman oʻzining
birlamchi koʻrinishida ushbu turdagi operatsion tizimlarning rivojlanishiga sezilarli
taʼsir koʻrsatdi. Boshqa yadroga asoslangan Debian GNU / Hurd loyihasi ham mavjud.
Debian ham serverlar, ham ish stantsiyalari uchun operatsion tizim sifatida ishlatilishi
mumkin. Debian har qanday distributivlardan ko‘ra eng katta paketlar omboriga ega -
foydalanishga tayyor dasturlar va kutubxonalar - va agar soni bo‘yicha bo‘lmasa,
qo‘llab-quvvatlanadigan arxitekturalar soni bo‘yicha: o‘rnatilgan qurilmalarda
ishlatiladigan ARM dan boshlab, eng mashhur x86- 64 va PowerPC va IBM S / 390
mainfreymlari bilantugaydi. Ombor bilan ishlash uchun turli vositalar ishlab chiqilgan,
ulardan eng mashhuri Advanced Packaging Tool (APT) hisoblanadi.Debian bir qator
distributivlarning asosiga aylandi. Ulardan eng mashhurlari antiX, Kali Linux,
Knoppix, Linux Mint, Maemo,SteamOS, TAILS, Ubuntu."Debian" nomi loyiha
asoschisi Yan Merdok va uning rafiqasi Debra Linning ismlaridan olingan.
Juda yosh, lekin istiqbolli Ubuntu Linux;
Ubuntu ([ʊˈbʊntuː]; Zulu tilidan ubuntu — odamiylik; Ubuntu)
— Debian GNU/Linux asosidagi GNU/Linux distributivi.
Asosiy ishlab chiquvchi va homiysi Canonical kompaniyasi hisoblanadi. Hozirda
loyiha faol rivojlanmoqda va erkin hamjamiyat tomonidan qo‘llab-quvvatlanmoqda.
Canonical ma'lumotlariga ko‘ra, Ubuntu butun dunyo bo‘ylab taxminan 20 million

---

foydalanuvchi tomonidan ishlatiladi. U web-serverlar uchun eng mashhur GNU/Linux
distributivlari ro‘yxatida 1-o‘rinni egallaydi.Odatda, distributivning yangi versiyalari
har olti oyda chiqariladi va 9 oy davomida xavfsizlik yangilanishlari bilan
qo‘llabquvvatlanadi (13.04 versiyasidan boshlab, bundan oldin qo‘llabquvvatlash bir
yarim yil davomida amalga oshirilgan).Ubuntu server va ish stantsiyalar uchun
dasturiy ta'minotlar to‘plami bilan birga keladi. U Live CD (Desktop versiyasi)
yordamida shaxsiy kompyuterlariga o‘rnatiladi (o‘rnatishda DVD va USB
qurilmalardan foydalanish mumkin).Rasmiy ravishda qo‘llab-quvvatlanadigan
arxitekturalar uchun versiyalar mavjud, masalan, i386 (20.04 gacha; LTSda - 18.04
gacha), AMD64, ARM. Bundan tashqari, 2013 yildan boshlab ARM va x86
arxitekturasida smartfonlar uchun Ubuntu’ning maxsus versiyasini ishlab chiqish
boshlandi. IoT qurilmalarida va robotlarda ishlay oladigan Ubuntu Core versiyasi xam
mavjud. Ubuntuda foydalanish qulayligiga asosiy e’tibor qaratilgan. U
sudo
yordam
dasturidan
keng
foydalanadi,
bu
foydalanuvchilarga
potentsial
xavfli
superfoydalanuvchi sessiyasini ishga tushirmasdan ma'muriy vazifalarni bajarishga
imkon beradi.Ubuntu shuningdek, turli til guruhlaridagi odamlarga maksimal darajada
kirishni ta'minlash uchun keng qamrovli xalqarolashtirishga ega. 5.04 versiyasidan
boshlab standart kodlash sifatida UTF-8 kodirovkasi belgilangan. Ubuntuni
o‘rnatishda 4 gigabayt operativ xotira va qattiq diskda 5 gigabayt bo‘sh joy tavsiya
etiladi. Xotiraga bo‘lgan minimal talablar esa ancha past hisoblanadi. Ubuntu (11.04
versiyagacha) GNOME ish stoli tizimiga asoslangan bo‘lib, u bepul, sodda va intuitiv
interfeysni ta'minlash va zamonaviy ish stoli ilovalarining to‘liq spektrini taklif qilish
uchun mo‘ljallangan. GNOMEga kiritilgan ilovalardan tashqari, Ubuntu qo‘shimcha
dasturiy ta'minot bilan birga keladi, jumladan LibreOffice (OpenOffice.org 11.04
versiyasigacha), Mozilla Firefox veb-brauzeri.Ushbu o‘quv qo‘llanmada ko‘plab
misollar aynan Ubuntu distributivi uchun ko‘rsatilgan.

---