Ўзбекистон Республикаси Олий ва Ўрта махсус таълим вазирлиги Мирзо Улуғбек номли Ўзбекистон Миллий

Файл Тахрирлаш Объект Матн Фильтр Кўриш Ойна 
Учинчи сатрда иш юритиш майдони бўлиб, унинг чап томонида 20 
пиктограммадан иборат ускуналар панели ва ўнг томонида эса ускуналар 
палитраси жойлашган(29-расм). Ускуналар панели расм солишда асосий восита 
ҳисобланади.Улар бажарадиган вазифасига қараб 5 гурухга бўлинади (30-расм). 
Биринчи гурухга объектни ажратиш вазифасини ҳал қиладиган ускуналар киради: 
Ажратиш (выделение
) ва 
қисман ажратиш (частичное выделение
). Бунда 
объектни тўлиқ ѐки бирор қисми (сегменти) ни ажратиш мумкин бўлади. Расм 
солиш учун қуйидаги ускуналар жалб қилинади: 
эллипс, тўғрибурчак, қалам, 
перо, қайчи 
ва 
матн.
Бунда қалам ихтиѐрий шаклдаги контурни чизиб беради. 
Перо дастурнинг асосий ускунаси бўлиб тўғричизиқли ва эгри чизиқли 

---

42 
сегментларни чизишга хизмат қилади. Матн эса матнли объектларни яратишга 
хизмат қилади. Қайчи – контурларни бўлишда асқотади. Эллипс – турли шакллар-
айлана, эллипс, кўпбурчак, юлдузча, спираль кабиларни чизиш вазифасини 
бажарса, тўғрибурчак эса турли кўринишдаги тўғри тўртбурчаклар чизишга хизмат 
қилади. Учинчи гурух ускуналари (
айлантириш-поворот, оғдириш-наклон,
ўлчов
-
размер, ойна-зеркало
) ажратилган объектлар устида иш бажариш учун 
хизмат қилади. Тўртинчи гурух ускуналари-
ўзгартириш(превращение) 
ва 
диаграмма 
бўлиб, бунда ўзгартириш ускунаси объектларни бир формадан иккинчи 
бир формага ўтиши(трансформация)га олиб келса, диаграмма эса–объектлар 
диаграммасини чизиш учун хизмат қилади. Қўшимча вазифаларни бажарадиган 
бешинчи гурух ускуналари: 
масштаб, чизғич, қўл, пипетка, градиент ва 
тўлдириш (заливка) 
асосан кўриш жараѐнини бошқариш учун хизмат қилади. 
Ушбу дастурда ускуналар панелининг альтернатив ускуналари борлиги жуда катта 
аҳамиятга молик, чунки улар ѐрдамида ажратилган объектнинг барча қирраларини 
катта аниқлик билан кўриш ва уни қайта ишлаш имконияти мавжуд бўлади(29-
расм).