Sharobiddin tojiboyev, nasibaxon naraliyeva

kariogamiya 
ro ‘y beradi, 
shu boisdan xaltachalar bevosita zigotadan hosil boMadi. Shuning 
uchun ularni rivojlanishida gaplo - va diploid davr ham bor.
M urakkab askom itsetlarda gam itangiylar m urakkab tuzilishli va 
ular tabaqalashagan. A nteridiy bir hujayrali, askogenga _quyiladi. 
Plazm ogam iyadaan so ‘ng, yadrolar o ‘zaro qo'shilm ay, yonma-yon 
joylashib dikarion hosil qiladi. Askogondan askogon gifa unib, 
undagi dikarion yadro birvarakayiga boMinadi. Askogon gifa 
tarm oqlanadi va ikkita ikkiyadroli hujayraga aylanadi. Askogon 
giflarning oxirida xaltacha rivojlanadi. Askogon gifaning uchidagi 
hujayra ilmoqsimon egiladi, dikarion yadro egilgan joyda joylashadi 
va bu vaqtda u ham b o ‘linadi. Turli jinsli bir ju ft yadro egilgan 
joyda qpladi, bitta yadro uni uchiga, ikkinchisi pasti - asosiga 
o ‘tadi. Keyin bir hujayrani uchki va asos hujayra!arni q o ‘shilishidan 
dikarion tiklanadi, natijada ilmoq qaytdan hosil boTishi mumkin. 
Ilm oqning o ‘rtasidagi qo'shyadroli hujayradan xaltacha rivojlanadi, 
u kattalashish bilan dikarion boMinadi, keyin yana boMinib nixoyat 
sakkizta gaploid yadroli askospora shakllanadi.
Y uksak askom itsetlam ing rivojlanishida jinssiz ko ‘payishda 
uzoq davom etadigan gaploid askogen gifalardagina qisqa vaqt 
dikarionlik va jud a ozgina vaqt diploid yadroli yoki xaltachali 
diploid davr farqlanadi.
A skom itsetlam ing k o ‘pchiligi uchun jinsiy jarayonni so ‘nib 
y o ‘qolib ketish ham harakterli hisoblanadi. Bu sinfning ayrim 
turlarida anteridiy butunlay y o ‘q boMsa ham u faoliyatda boMmaydi. 
Bunday holda ulam ing vazifasini vegetativ gifalarning konidiyalari 
k o ‘p hollarda m axsuslashtirilgan m ayda sperm atsiy deb ataladigan 
hujayralar bajaradi.
A skom itsetlar orasida gom otallik va geterotallik turlar ham, 
geterotallik bu yerda doimo binolyar, y a ’ni q o ‘shallel xilida boMadi. 
Soda askom itsetlarda xaltacha bevosita mitselliyni o ‘zida, yuksak- 
larida esa maxsus oMindiklar askokapr deb ataladigan hosila 
mevatanada 
yuzaga keladi. M evatanalar yum oloq-kleystotetsiy, 
k o ‘zasim on-peritetsiy va savatsimon-apotetsiy xillarida boMadi.
1 3 2

---

Askornitsetlarninj} sinflariga b o lin ish i ularning tncvatanalarini 
tuzilishiga bog'liq.
A skom itsetlarning xaltachalanni 
shakli yumaloq. ovaldan 
ancha cho'ziqgacha k o ‘rinishlariga ega. Xaltachaning po‘stini 
tuzulishi, vazifalariga ko‘ra