Xodimlarini qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish hududiy markazi

Ijodiy bayon tashkil etish metodikasi 

O‘quvchining  nutqini  o‘stirish,  ma’lum  tartibga  solish  maktabning  eng  asosiy 

vazifalaridan biridir. O‘quvchi har ir so‘zni sinchiklab o‘rganishi, har bir so‘zni to‘g‘ri 

talaffuz  qilishga  o‘rganishi  lozim.  Bu  o‘quvchilarning  o‘z  fikrlarini  to‘g‘ri  ifoda 

qilishlari, to‘g‘ri so‘zlashlari uchun zamin hozirlaydi. 

O‘quvchining  nutqi  qanchalik  o‘sib  borsa,  uning  lug‘at  boyligi  shunchalik  boy 

bo‘ladi  va  gap  tuzishi  ham  shunchalik  yaxshilanadi.  Bola  har  bir  so‘zni  yaxshi 

tushunshga  odatlanadi.  Bu  o‘rinda  o‘qituvchining  oddiy  mashg‘ulotdan  murakkab 

mashg‘ulotga,  ma’lum  tekstdan  noma’lum  tekstga  o‘tishi  o‘quvchilarning  muntazam 

nutq malakalariga ega bo‘lib borishlariga yordam beradi. 

Adabiy  asar  ustida  ishlash  ona  tili  bilan  uzviy  ravishda  bog‘lanadi.  Asarni  o‘qish 

va asarni tahlil qilish esa o‘quvchilarning og‘zaki va yozma nutqini o‘stirish bilan ham 

bog‘lanadi.  Demak  bayon  tashkil  etish  darslari  o‘quvchining  yozma  nutqin  o‘stirishda 

asosiy omillardan biri hisoblanadi. 

 O‘rta  umumta’lim  maktabi  5-sinf  ona  tili  darslarida  o‘quvchilar  turli  janrdagi 

yozma  ishlar  yozish  tajribasiga  ega  bo‘lishadi,  ularning  o‘ziga  xos  xususiyatlarini  va 

matnni  rasmiylashtirish  qoidalarini  bilib  oladilar,  matnning  asosiy  g‘oyasini  ochib 

berishni  o‘rganadilar,  mavzuni  izchil  bayon  qilishga  yo‘naltirilgan  reja  tuza  oladilar,  

yozma nutq jarayonida o‘z-o‘zini nazorat qilish malakasiga ega bo‘ladilar. 

5-sinf o‘quvchilari uchun uzviylashtirilgan o‘quv dasturi asosida mavzuyi-taqvimli 

rejada  I  chorak  uchun  54  soat  ajratilgan  bo‘lib,  shundan  4  soat  ijodiy  bayon  uchun 

---

 

rejalashtirilgan.  

Ijodiy insho uchun Ezopning  “Kiyik bilan tokzor” masalini mavzu sifatida olish 

mumkin. 

Darsning rejasiga quyidagilar kiritiladi: 

1.Bayon matni bilan tanishtirish. 

2.O‘quvchilarni bayon yozishga tayyorlash. 

3.Bayon yozish. 

4.Bayon tahlili va xatolar ustida ishlash 

O‘qituvchi dastlab matnni o‘qib beradi: