Elektron tibbiyot uskunalari profilaktikasi va xizmat

 
mavjud bo‘lib, ular 
muvofiqlashtirish va hamkorlik qilish
 
tarzidagi aloqalardir.
Boshqaruv tuzilishida asosiy o‘rinni rasmiy aloqalar egallaydi. Lekin 
norasmiy aloqalar ham
 
muhim ahamiyatga egadir. Bular jumlasiga korxonaning 
ta’minotchilar, mahsulotni iste’mol qiluvchilar, tadqiqot va ishlab chiqarish 
tashkilotlari o‘rtasidagi aloqalari kiradi.
Ishlab chiqarish birlashmalarining boshqaruv tuzilishi ketma-ket 
joylashgan bir nechta boshqaruv ierarxiya (xizmat yuqori mansabdorlarga 
tobelik) bosqichlari tuziladi
.
Ularga har xil, masalan, ishlab chiqarish, xo‘jalik 
faoliyati masalalarini hal qilish
h
uquki beriladi va bu faoliyat natijalari uchun 
ma’suliyat yuklanadi.
Boshqarish ierarxiya darajasi tuzilishi bo‘linmalarning yig‘indisini va 
boshqaruv faoliyatini amalga oshiradigan xodimlarni ko‘rsatadi. Ularning 
faoliyatini bir maqsadga yo‘naltiradi va bir darajadagi rahbarlarga bo‘ysunadi.
Ishlab chiqarish birlashmasi kanchalik yirik bo‘lsa, uning ierarxiya darajasi 
shunchalik katta bo‘ladi. Unchalik katta bo‘lmagan korxonalarda ierarxiya 

---

206 
darajasi 2-3, o‘rtacha korxonalarda 5-6, yirik birlashmalar va ishlab chiqarish 
komplekslarida 10-12 taga etadi.
Boshqaruv 
tuzilishi 
turlari. 
Ishlab 
chiqarish 
birlashmalarining 
boshqaruv tuzilishi turli - tumandir. Boshqaruv idoralari o‘rtasidagi 
aloqalarning turiga qarab boshqaruv tuzilishi uchta asosiy turga - muntazam, 
funksional va aralash turlarga bulinadi.
Muntazam tuzilish.
Bu tuzilishning eng sodda turi bo‘lib, unda har bir 
rahbar o‘ziga ishonib topshirilgan bo‘linma faoliyatini yakkaboshchilik asosida 
boshqaradi va hamma zarur qarorlarni mustaqil ravishda qabul qiladi.
Muntazam boshqaruv turida rahbar hamma zarur vakolatlarga ega bo‘ladi va 
o‘zining xo‘jalik faoliyati natijalariga to‘la javob beradi.
Boshqaruv tuzilishi ko‘p bosqichli bo‘lganda, bitta bosqichdagi 
tashkilotlarning har bir guruhi idora qilinishi ko‘lamlariga qarab yuqori 
bosqichda o‘zining rahbar tashkilotiga ega bo‘ladi. Masalan, ikkinchi 
bosqichdagi idoralar guruhi uchinchi bosqichdagi, to‘rtinchi bosqichdagi rahbar 
bo‘g‘iniga ega va hakozo. Bunda barcha tuzilish bo‘linmalari muntazam 
ravishda boshqariladi. Bunda boshqaruvning barcha masalalari bitta yo‘nalish 
bo‘yicha echilib, har qaysi bo‘g‘in bitta rahbarga va bir necha tabellarga 
(xodimlarga) ega bo‘ladi. Xodimlar faqat uz rahbariga hisobot beradilar.
Bo‘linmalar o‘rtasida muntazam bog‘lanish o‘rnatiladi. Rahbarlar ish yuzasidan 
o‘z xodimlariga bevosita ko‘rsatmalarni, ularning oldida o‘z harakatlari va ish 
natijalari to‘g‘risida hisoblarni beradi. Bu bilan teng huquqli tuzilish, birliklari 
negizida gorizontal bog‘lanish yo‘qligi va xodimlarning ixtisoslashmaganligi 
bilan boshqa turdagi boshqaruv tuzilishidan ajralib turadi.
Bunday boshqarishda ijro etish, intizom darajasi ancha yuqori bo‘ladi.
Lekin bu ishchilarning ijodiy qobiliyatini yanada yuzaga chiqarishlari uchun 
rag‘batlantirmaydi. Bunday boshqaruv tuzilishi 
o‘zining raxmsizligini 
kuchaytirib, ishlab chiqarish xo‘jalik holatiga epchil, mos ravishda ta’sir etish 
qobiliyatini yo‘qotadi. Muntazam boshqaruv tuzilishi oddiy, barqaror 
masalalarni echishga mo‘ljallangan bo‘ladi. Bu tuzilish doirasida kompleks 

---

207 
masalalarni echish ancha kiyin bo‘ladi. Muntazam boshqaruv tuzilishiturini 
oddiy mahsulotning barkaror turlarini ishlab chiqaradigan kichik tashkilotlarda 
qo‘llash juda yaxshi samara beradi. Yirik sanoatda ishlab chiqarish rivojlangan 
sari 
va 
ishlab 
chiqarishni 
ixtisoslashtirish 
va 
kooperatsiyalashtirish, 
kombinatsiyalashtirish jarayoni keng tarqalganligi sababli muntazam boshqaruv 
turini boshqa turdagi boshqaruv tuzilishlari siqib chiqarmokda, uning o‘rniga 
funksional boshqaruv tuzilishiqo‘llanilmokda.