Pedagogs international research journal

“PEDAGOGS” 
 international research journal ISSN: 
2181-4027
_SJIF: 
4.995
 
www.pedagoglar.uz
 
Volume-8, Issue-4, April - 2022
 
110 
kuygan holati, kishilar tomonidan qazib suv chiqarilganligi, suvsiz joyligi, doimiy 
loy boʼlishi, jonsiz predmetlarga va boshqa koʼrinishlariga asosida yaratilgan 
gidronimlar: Koʼrkoriz (Sherobod tum. Oqtosh q Sangi Surx (soy) (Sherobod tum. 
Vandob q.), Sangi Surxbuloq (Sherobod tum. Vandob q.), Koʼrbuloq (Sherobod 
tum. Zarabogʼ q.), Mingtosh (soy) (Sherobod tum. Pashxurt q.).
V. 
Foydali qazilmalar bilan bogʼliq gidronimlar. Gidronimlar oʼzi 
nomlayotgan obyektning tabiiy-goografik belgi-xususiyatlari haqida maʼlumot 
beruvchi lisoniy unsurlardir. Bu ayniqsa, foydali qazilmalarni ifodalovchi soʼzlar 
bilan nomlangan suv obyekti nomlarida yorqinroq koʼrinadi. 
Oʼzbek tili gidronimikasida foydali qazilmalar bilan bogʼliq gidronimlar 
kamroq. Surxondaryo viloyati gidronimiyasida bu guruhga mansub quyidagi 
gidronimlar uchraydi: Tuzloqsoy, Mumlaybuloq (Sherobod tum. Vandob q.). 
VI. 
Oʼzanida suv doimiy oqish-oqmasligiga nisbat berish asosida 
nomlangan suv obyektlari. Suv obyektlarida doimo suv bir meʼyorda oqavermaydi. 
Аyrim suv obyektlarida bahorda, yogʼingarchilik koʼp boʼlgan paytlarda suv koʼp 
oqqani holda, boshqa paytlarda suv deyarli boʼlmaydi. Bu guruhga mansub 
gidronimlar ana shu xususiyatlarni eʼtiborga olish asosida nomlangan suv obyekti 
nomlaridir: Taqirbuloq (Shoʼrchi tum.), Quruqsoy (Boysun tum. Panjob q.), 
Quruqsoy (Shoʼrchi tum. ), Quruqsoy (Sariosiyo tum. Toqchiyon q.). 
VII. 
Daraxtlar va oʼsimliklar dunyosi suv bilan bogʼliq. Tabiatda ayro 
narsaning oʼzi yoʼq, suv bor joyda giyoh, oʼsimlik unadi, daraxt koʼkaradi. Ular 
inson uchun xomashyo, chorva uchun ozuqa hisoblangan. Shuningdek, insonlar 
obodonlashtirish maqsadida va tabiiy ehtiyoj tufayli ham suv obyektlari atrofiga 
manzarali, mevali daraxtlar oʼtqazganlar, parvarish qilganlar. Keyinchalik, suv 
obyektlarini bir-biridan ajratish, farqlash uchun ularni atrofida oʼsayotgan oʼsimlik 
va daraxtlar nomi bilan ataganlar. Buning natijasida oʼzbek tili gidronimlari tizimida 
fitogidronimlar turkumi shakllangan. Oʼsimlik va daraxt nomlari asosida yaratilgan 
gidronimlar:

---