O. T. A L a V i y a, s h. Q. Q o d I r o V a. N. Q o d I r o V, s h. H. H a m r o q u L o V e. H. H a L i L o V

K eyin gi m iyaning о ‘tk a zu vc h iyo 'llari.
O rqa m iya dan bosh miy aga 
bosh m iya dan orqa m iyaga boradig an barc h a nerv im pulslari Varoliy 
k o 'p rig i bilan u zu n c h o q m iyadan o 'tad i. Bu im pulsla rda n b a ’zilari 
keyingi m iy a d a y angi n e y r o n g a kiradi, bu neyron esa im pulslarni
105

---

1
markaziy nerv sistemasining yuqoriroqdagi b o ‘limlariga o ‘tkazadi. Goll 
v a B u r d a x tutamlaridan o'tadigan impulslar shunday b o ‘ladi. Bir qancha 
o ‘tkazuvchi y o ‘llar, Masalan, lateral kortikospinal trakt, Goll va Burdax 
yadrola ridan boshla nuvchi afferent y o ‘llar keyingi m iy a d a kesishadi 
( u zu n c h o q m iyaning k o 'ta r ilu v c h i y o ‘llari medial qovuzloq sohasida 
kesishadi). 0 ‘tkazuvchi y o 'lla rd a n b a ’zilarining tolalari kiritm a va m o ­
tor n e yronla rda sinaps hosil qilib, keyingi m iya da tugaydi. Masalan, 
impulslarn i katta yarim sharlar p o ‘stlo g ‘idan bosh m iy a nervlarining 
harakatlantiruvchi yadrolariga o ‘tkazuvchi 
kortiko-bu lbar trakt
keyingi 
m iy a d a tuga ydi. O r q a m iy a n e y r o n la rin in g ho la tin i v a faoliyatini 
o ‘zgartiruvchi im pulslarni orqa m iyaga o 'tk a z a d ig a n b a ’zi tushuvchi 
y o ‘llar keyingi m iy adan boshlanadi. Masalan, kortiko-spin al y o ‘llar va 
vestibulo-spinal tuta m shunday.
0 ‘tk a zu v c h i y o ‘lla rning key in g i m iy a d ag i y o 'l i n i bilish keyingi 
m i y a n i n g turli q ism la r i s h i k a s tla n g a n d a f u n k s iy a l a r n i n g bu z ilish
m e x a n iz m i h aqida ta s a v v u r o lis h g a im kon beradi. K e y in g i m iy a n in g
b i r t o r m o n l a m a z a r a r l a n g a n i n i k o ‘ r s a t u v c h i x a r a k t e r l i b e l g i
a lte rn a tsiy a lo v c h ifa la jla rd ir.
B u falajlar sh u n d a n iboratki, keyingi 
m iy a n in g z a rarlan g a n to m o n id a g i bir yoki bir n e c h a serebral nerv 
( bosh m iy a n ervi) ning h a r a k a t falaji bilan bir q ato rd a g a v d a n in g
q a r a m a - q a r s h i to m o n id a g i m o to r funksiyalari va s e z u v c h a n lik ham 
buziladi. B uning sababi shuki, spinal y o ‘l l a r y o orqa m iya ning o ‘zida, 
y o k i key in g i m iy a d a k e s is h a d i, bosh m iy a n e rv la ri e s a bu y e rd a
kes ish m a y d i.
V-XII se rebral n e r v la rn in g y adrolari bilan bogMangan reflek to r 
y o y l a r k e y in g i m iy a d a t u ta s h a d i. S hu b o s h m i y a n e r v la ri orqali 
k e l u v c h i a f f e r e n t i m p u l s l a r k e y i h g i m i y a d a k i r i t m a v a m o t o r
n e y r o n la r g a o 'ta d i.