Mantiqiy sxemalar

3.To‘g‘ri kirishli RS-triggerlar
Triggerning mantiqiy tuzilmasi 15.1.а. rasmda keltirilgan. Trigger har bir 
elementning kirishi, boshqasining kirishlaridan bittasiga ulanish orqali bir-biri bilan 
bog‘langan ikkita YOKI-YO‘Q mantiqiy elementlarida qurilgan. Qurilmada 
elementlarning bunday bog‘lanishi ikki turg‘un holatni ta’minlaydi
.
R va S kirishlarida YOKI-YO‘Q elementlari uchun triggerning holatiga ta’sir 
qilmaydigan passiv passiv darajalar man
. 
0 ta’sir qiladi. 

---

15.1-rasm. Triggerning mantiqiy tuzilma sxemasi
Triggerni bir turg‘un holatdan boshqasiga o‘tkazish kirishlarga aktiv signallarni 
uzatish orqali ro‘y beradi. 
R = 1 da А elemant chiqishida Q = 0 bo‘lgan holatga o‘rnatiladi, demak invers 
yolida Q=1 va shunday qilib, trigger 0 holatga o‘rnatiladi. Agar trigger R = 1 signal 
uzatilganga qadar 0 holatda turgan bo‘lsa, uning holati o‘zgarmaydi. Agar trigger R = 1 
signal uzatilganga qadar 1 holatda turgan bo‘lsa, A elementning o‘chib yonishi sodir 
bo‘ladi va uning chiqishida Q = 0 o‘rnatiladi; bu qiymat B elementning kirish qismiga 
uzatiladi, element o‘chib yonadi va B elementning chiqishida Q=1 o‘rnatiladi, shundan 
so‘ng trigger 0 holatga o‘tadi.
Shunday qilib, triggening bir holatdan ikkinchi holatga o‘tishida uning elementlari 
ham birin – ketin o‘tadi va o‘tish vaqti YOKI-YO‘Q mantiqiy elementda signal 
tarqalishining ikkilangan o‘rtacha ushlanish vaqtiga teng: t
n
=2t
з
. Ravshanki, t
n
qancha 
kichik bo‘lsa, trigger vaqt birligi ichida shuncha kam o‘chib yonishni amalga oshiradi, 
ya’ni, o‘chib yonishning mumkin bo‘lgan chastotasi shuncha yuqori, boshqacha 
aytganda, triggerning tezligi yuqori bo‘ladi. 
Triggerning kirish qismiga S=1 ni uzatishda uni 1 holatga o‘rnatish yuqoridagiga 
o‘xshash bajariladi. 
Ikkita R va S kirish qismiga ham man.1 aktiv darajani bir vaqtda uzatish mumkin 
emas, chunki, bunda ikkita kirish qismida ham man. 0 daraja o‘rnatiladi, kirish 
qismlaridan aktiv mantiqiy darajalarni olingandan keyin, triggerning holati noaniq 
bo‘lib qoladi; tasodifiy sabablarga ko‘ra trigger yoki 0 holatga, yoki 1 holatga 
o‘rnatilishi mumkin. 16.1.b rasmda asinxron RS triggerning shartli belgilashlari 
keltirilgan. 
RS-trigger
. 
15.2-rasmda sinxron RS triggerning mantiqiy tuzilmasi keltirilgan. Bu 
tuzilmalardan ko‘rinib turibdiki, sinxron RS trigger to‘g‘ri kirishli asinxron triggerdan 
tashkil topgan, R va S kirishlarida VA (VA-YO‘Q) mantiqiy elementlar yoqilgan.

---

VA (VA-YO‘Q) mantiqiy elementlar yordamida sinxron triggerning R va S axborot 
kirishlarining aktiv mantiqiy darajasini uning tarkibiga kiruvchi asinxron triggerning R 
va S kirishlariga man.Y darajasida C sinxronlashtiruvchi kirishda uzatish ta’minlanadi. 
Shunday qilib, С 
=
0 da asinxron triggerning kirishlariga aktiv darajalar uzatiladi va 
trigger oldin o‘rnatilgan Q
0
holatni saqlaydi. C=1 da triggerning holati yuqorida 
ko‘rilgan RS-triggerdagi singari kirishga ta’sir o‘tkazayotgan darajalar orqali 
aniqlanadi. 
Demak, sinxron TS - triggerning ishlashini quyidagi ifoda orqali tavsiflay olamiz: 
(15.1)
а) 
b) 
c) 
15.2-rasm. Sinxron RS triggerning mantiqiy tuzilma sxemasi 
Sinxron RS-trigger normal holatda ishlashi uchun, C sinxronlashtiruvchi kirishda 
man.1 ta’siri vaqtida, S va R axborot kirishlaridagi darajalar o‘zgarmay turishi kerak. 
C=0 va trigger S va R kirishlaridagi darajalaridan ta’sirlanmasa kirishda darajalar 
almashadi.