R sayfullaye V a, B. M e n g L iy e V, G. Bo q iyeva, M. Q u r b o n o V a, Z. Y u n u s o V a, m a b u z a L o V a h o z I r g I

va 
[biya]
 
zid la n ish id a
«urg‘ochi» 
sem asi 
e m a s, 
«qulunli» 
([biya]
 
le k se m a sid a ) 
va
«qulunsiz» 
([baytaf]
lek sem a sid a ) sem asi relevant (m uhim ).
K o'rinadiki, le k s e m a se m e m a si tarkibida atash se m a la r i eng
m u h im , b e lg ilo v c h i h iso b la n a d i va borliq parchasiga m u v o fiq
keladi.
Ifoda sem asi 
deganda 
sem em a tarkibida turli qo‘s h im c h a
m a’no (uslubiy b o ‘ y o q , sh a x siy m unosabat, q o ila n ish d o ir a s i va
davri)ni atovchi s e m a tu sh u n ila d i. Atash sem asi kabi ifo d a sem asi
h a m leksem a s e m e m a n i farqlash q u w a tig a ega b o ‘lgan s e m a b o ‘lib,
101

---

ular h a m leksik paradigmada aniqlanadi. M asalan, 
[yuz]
va 
[bet]
le k se m a sin in g ifoda setnasi o ‘zaro q iyosd a ochiladi:
— 
[y u z\ —
in so n boshi old tom on in in g peshonadan iyakkacha
b o ‘lgan q is m in in g uslubiy betaraf ifodasi.
— 
[b e t] —
in so n boshi old tom on in in g peshonadan iyakkacha
b o ‘lgan q is m in in g s o ‘zlashuv u slu b ig a x o s ifodasi.
B u sem em alard agi «uslubiy betaraf» ([
уит\
leksem asidagi) va
« so ‘zlasliL iv uslubiga xos» ( 
[bet]
leksem asidagi) semalari uslubiy
b o ‘y oq n i k o ‘rsatuvchi ifoda sem asidir.
[T u rq \
leksem asidagi «salbiy», 
[jarnol]