Ijtimoiy-iqtisodiy jarayonlarni modellashtirish va prognozlash

1.2.3.
 
Ijtimoiy-iqtisodiy jarayonlarni prognozlash usullarining tasnifi 
Boshqarish tizimida ijtimoiy-iqtisodiy jarayonlarni modellashtirish va 
prognozlash vazifalarning turli tumanligi prognozni qurish metodlari va xar hil 
sistemalarini qo‘llanilishini talab qiladi. Har bir prognoz kerakli informatsiyaning 
olinishi, ishonchliligi, asoslanganligi, baholanganligi, qayta ishlanishi natijasida 
paydo bo‘ladi. Prognoz ishlab chiqarish uchun qanday ma’lumotlarni olishni 
informatsiya tashuvchining tanloviga, uni olish usullariga, tahlil qilinayotgan 
ob’ekt rivojlanishini baholovchi mahsus hisob kitoblarga bog‘liq . 
Amaliyotda prognozlarni ishlab chiqarishni 130 xil metodlari mavjud. Ijtimoiy-
iqtisodiy jarayonlarni prognozlashda shartli ravishda metodlarini 3 xil muhim 
guruhlarga bo‘lish mumkin: 
-
ekstropolyatsiya metodi 
-
prognozlashning ekspert baholash metodi 
-
modellashtirish metodi 
Dinamik vazifada bosh va yagona rivojlanish omili bo‘lib vaqt omili 
hisoblanadi. Bunda prognoz qilinayotgan parametr vaqt davomidagi o‘zgarishlarni 
ko‘rsatuvchi vaqt qatorlarini ko‘rsatuvchi vaqt qatorlarini analiz qilish asosida 
tuziladi. Masalan, mehnat resurslarining quvvati, oqimi, potensialining vaqt 
davomidagi o‘zgarishlari analiz qilinadi. Prognozlashning dinamik vazifasi 
prognozlash jarayonini rivojlanishi evolyutsion jarayonlarni bo‘lishini, asosiy 
parametrlarni bir tomonlama o‘zgarishini talqin qiladi. Bu holatda ob’ekt 
parametrlarini o‘zgarishini prognozlashda kelajakda uning rivojlanishi retrospektiv 
amaliyot bilan quriladi. 

---

13 
1.3-Mavzu: Modellashtirish turlari 
Reja 
1.
Modellashtirishning asosiy tushunchalari va vazifalari.
2.
Modellashtirish bosqichlari. Modellashtirish usulining tasnifi