Фитопрепаратлар кимёси ва технологияси фанидан

Tauremizin preparatini olish jarayoni va texnologiyasi. 

---

Tauremizin – seskiviterpenli lakton T
DD
q 175 
–
177
0
, [
a] D-42,6 oq kristal proshok, xidsiz 
nordon ta‘mli. Xloroform, spirtda yaxshi eriydi, etil va petrollein efirida deyarli erimaydi. Suvli 
eritmasi qaynatilsa va yorug‗lik ta‘sirida o‗zgarmaydi, barqaror. 
Tauremizin yurak qisqarishini tezlashtiradi, arterial kon bosimni oshiradi. 
Tabletka 0,005 g, ampula 1 ml 0,25% sklyankada 20 ml dan 0,5%li.
O‗simlikning nomi 
–
Qrim shuvoq
–
Artemisia taurica Willoe; 
Oilasi – murakkabguldoshlar – 
Compositae. 
Tauremizin preparatini olish jarayonining bayoni 
O‗simlik xom ashyosidan laktonlarni suvli ekstraksiyasi.
o‗tqirqgichda (RSB3/5) 3-5 sm 
qalinlikda kesiladi. Laktonlarni ekstraksiya uchun kesilgan o‗tni qarama – qarshi oqim prinsipi 
asosida suv bilan 70
0
temperaturada rubashkali 5 ta diffuzor batareyada va bular orasida 
kolorizatori bor bo‗lgan xolda olib boriladi. qaynoq suv (70 - 80
0
) diffuzor va kolorizator 
rubashkasiga tushadi. 30 minut tindiriladi. Tayyor suvli ekstrakt bosh diffuzordan Drug – filtr 
orqali ezib chiqariladi. 
Suvli maxsulotlardan xloroform ishtirokida laktonlar ekstraksiyasi. Ajratma vakuum 
ishtirokida 
aralashtirgichli 
reaktorga 
tushadi. 
Aralashtirgich 
ishtirokida 
ajratma 
ishqorlantiriladi. Buning uchun 10 % natriy korbanat qo‗shiladi rNq9 bo‗lguncha, so‗ngra 
xloroform bilan ajratiladi (3 marta bajariladi0. 20 minut aralashtiriladi va 20 minut tindiriladi. 
Laktonlar ajratib, olingandan keyin eritma neytrallanadi (sulfat yoki xlorid kislotalar bilan), 
so‗ngra kanalizatsiyaga oqizib yuboriladi. 
Texnik lakton yig‗indisini olish. Vakkum – sirkulyasion bug‗latgichda xoloriferdagi issiq 
oqava par bilan bosim ostida (100 - 150) 1/20 qolguncha bug‗latiladi. Kub qoldiq
quyib 
solinadi va rotatsion vakuum bug‗latgichda suv xammomida 5
0
0
S da xamda 50 – 100 mm. Sm. 
Ust. Ostida quruq xolgacha bug‗latiladi. 
Texnik tauremizinni olinishi. Kristall massani bug‗latgich kolbaga etil efir bilan oz – 
ozdan ishqalanadi. SHisha filtrda filtrlanadi. CHo‗kma bir necha marta efir bilan yuviladi. 50
0
da vakuum quritgich shkafida quritiladi. 
Oxirgi maxsulot olish. Texnik tauremizin 2 marta qayta kristallanadi, etil spirti ishtirokida 
vakuumda quritiladi. Oxirgi maxsulotda tauremizin miqdori 99,4 %. 
Xom ashyo nisbatan chiqish unumi 50,7%. 
Takrorlash uchun savollar 
1.
Terpenoidlar ta‘rifi va tasnifi
qanday?
2.
Efir moylarini olish va fizik xossalari
qanday?
3.Efir moylarini taxlil qilish usullari qanday? 
4.
Santonin olish texnologiyasida
qanday apparatlardan foydalaniladi?
. 
5.Tauremizin olish texnologiyasida
qanday apparatlardan foydalaniladi?
. 
ADABIYOTLAR 
5.
Muraveva.D.A- Farmokognoziya, M 1981. 
6.
Xolmatov.X.X, Ahmedov.O‗.A-Farmakognoziya. Toshkent 1995. 
7.
V.P.Zaxarov, N.I.Libizov, X.A.Aslanov-Lekarstvenno‗e veshestva iz rasteniy i 
sposobo‗ ix proizvodstva.Tashkent 1980 g. 
8.
E.A.YArosh.Injir kak istochnik proizvodstva novogo preparata furalen. T.R. 
Vsesoyuzno‗y lekarstvennoe rost, vo‗p. 8,V kn; Rezultato‗ nauchno‗x 
issledovaniy v oblasti lekarstvennogo rastenievodstva, m-1975.