Amaliy mashg’ulot №4 Mavzu: Frezalarning konstruksiyasi va geometrik parametrlarini o’rganish. Ishning maqsadi

FREZA GEOMETRIK PARAMETRLARINI O‘LCHASH 
Frezalarning geometrik va konstruktiv elementlarini o‘lchashda, o‘lchash lineykalari, universal 
burchak o‘lchagich, shtangensirkul va freza torets tekisligidagi orqa va oldingi burchaklarni o‘lchash 
qo‘llaniladigan asboblardan foydalaniladi. 
Quyidagi rasm 5 da Babsinitser konstruksiyalangan abob yordamida freza orqa burchagini o‘lchash 
ko‘rsatilgan. 
O‘lchash quyidagi tartibda olib boriladi. 
Frezaning kesuvchining qirralari 1 va 2 ga o‘lchash asbobini shunday joylashtirish kerakki bu 
holda, o‘lchanilayotgan tishning tigi planka 3 va tig 6 larning quyilishi tufayli hosil bo‘lgan burchak uchiga 

---

tiralib, asbobning torets qismi freza o‘qiga tik yo‘nalgan bo‘lishi kerak;

---

Asbobning xarakterlanuvchi qismi 4 ni asbob o‘lchash tekisligi 3 freza orqa yuzasiga tiralguncha 
buraladi. 
4
- sektorning gradusli shkalasidan oldingi burchak qiymati hisoblaniladi. 
Bu qiymat shkaladagi nol qiymatga va 5 shkaladagi freza tishlar soniga mos bo‘lgan shtrixlar 
orasidagi miqdordan iborat bo‘ladi. 
Masalan: rasm 5 a da. 
a
\ = 
26
Freza tishlari: z=18 
Freza oldingi burchagini o‘lchash quyidagi tartibda olib boriladi: 
1.
Ikkita yonma - yon joylashgan freza tishlarining qirrasiga o‘lchash asbobini shunday 
joylashtirish kerak - ki, bu holda frezaning kesuvchi qirrasi o‘lchash tekisligida tig‘ 1 va planka 2 lar 
hosil qilgan burchakka tiralib, asbob torets qismi esa freza o‘qiga tik yo‘nalgan bo‘lishi kerak (rasm 5 b); 
2.
Asbob suriluvchi sektorini (3) o‘lchash tig‘i 1 freza oldingi yuzasiga tiralguncha olib 
kelinadi; 
5
- sektor shkalasidan oldingi burchak qiymati aniqlaniladi, bu qiymat gradus shkala 3 - chi shtrix 
bilan 4 shkaladagi freza tishlar soniga mos keluvchi shtrix orasidagi yoy miqdori bilan xarakterlanadi, 
ya’ni rasm 5 b dan ko‘rinadiki z = 18 bo‘lgan freza uchun y=10° ga teng ekan. 
Asosiy kesish tekisligida freza oldingi burchagi quyidagi formula orqali hisoblanadi: 
tga = tga •
cos®
 
Kesig burchagi esa: 
&
= 
9
°° 
~
a
ga teng bo‘ladi. 
Adabiyotlar 
1. S.V.Yegorov, A.G.Chervyakov - Konstruksion materiallar kesib ishlash va kesuvchi asboblar. 
Nashriyot. Moskva «Oliy ta’lim». 1975 y.