Amaliy mashg’ulot №4 Mavzu: Frezalarning konstruksiyasi va geometrik parametrlarini o’rganish. Ishning maqsadi

---

Amaliy mashg’ulot №4 
Mavzu: Frezalarning konstruksiyasi va geometrik parametrlarini o’rganish. 
Ishning maqsadi: 
Frezalarning tuzilishi, geometrik parametrlarini o‘rganish va o‘lchash. 
Frezalar frezer stanoklarida quyidagi ishlarni bajarishda qo‘llaniladi: Tekis yuzalarni homaki va 
tozalab frezlash; ortiqcha o‘yish; metallarni bo‘laklarga bo‘lish; fason yuzalarga ishlov berish v.x. 
Frezalarning eng oddiy tipii silindrik freza bo‘lib, asosan tekis yuzalarni frezalashda ishlatiladi. 
Silindrik frezaning ishlash sxemasi rasm - 1 da ko‘rsatilgan: freza 1 spravkaga shponka orqali 
kiydirilib, o‘z o‘qi atrofida aylanma harakat qiladi. Ishlov berayotgan detal 2 esa ilgarilanma harakat qiladi. 
Kesish jarayonida frezaning bir marotaba o‘tish vaqtida olinayotgan qatlam qalinligi t - harfi bilan 
belgilanadi va kesish chuqurligi deb yuritiladi. 
Silindrik freza - silindrik formadagi tana qismidan iborat bo‘lib, sirtqi yuzasidan qirindi chiqish 
uchun o‘yilgan vintsimon oriqchalardan va kesuvchi qirrali tishlar o‘yilgan bo‘ladi (rasm 2). Kesuvchi 
qirralarni vintsimon qilib o‘yilishi frezaning tekis ishlashini ta’minlaydi va urilib, tebranishni kamaytiradi. 
Kesuvchi qirraning qiplik burchagi ( - harfi bilan belgilanib freza o‘qi bilan vintsimon liniyaga 
o‘rinma qilib o‘tkazilgan tekislik orasidagi qiymat bilan xarakterlanadi. 
Rasm - 1 

---

Rasm - 2 
Silindrsimon va torets frezalarning kesuvchi qismini geometrik parametrlari quyidagi rasm 3 a, b 
da ko‘rsatilgan. 
PactA 
Rasm - 3 
Oldingi asosiy burchak ( asosiy kesish NN tekisligida, asosiy orqa burchak esa freza terets 
tekisligida o‘lchaniladi. 
Silindrik frezaning asosiy qismi vint chizig‘ining qadami N /mm/ dan iborat bo‘lib, quyidagi 
formula bo‘yicha hisoblanadi: Rasm - 4. 
Н = ПД
■ 
Ctga
(1)
 
bu yerda: D - freza diametri, mm da. 
ш - vint chizig‘ining ko‘tarilish burchagi, gradda. 

---

(3)
Rasm - 4 
Asosiy oldingi burchakni quyidagi formula orqali hisoblanadi: 
tga = tga
l
■ cos 
ю 
terets freza uchun 
tga = tga
sin 
ф + tga
cos 
ф 
Kesish burchagi 
$
= 
9 0
~
a
- orqali aniqlanadi.