Xxi asr haqiqatdan ham axborotlashgan jamiyat asri deb tan

 
6.3.2.Tarmoq faoliyatni amalga oshishida MAC adresning 
axamiyati
Tarmoq faoliyatini tashkil qilishda tarmoq qurilmalariga IP 
adreslar mantiqiy adreslar xisoblanadi va ularni betakror xolda ixtiyoriy 
berrilishi mumkin, ammo MAC adresi appara adresi va doimiydir. 
Aynan shu adres lokal tarmoqda qurilmalar o‗rtasida ma'lumot 
almashinishini ta'minlaydi. Agar OSI o‗zaro xamkorlik modeli nuqtai 

---

nazaridan tushuntiriladigan bo‗lsa MAC adresi kanal satxidagi tarmoq 
protokollaridan foydalanadi.
Uzatuvchi kompyuter paketni qabul qiluvchi biror kompyuterga 
uzatishidan oldin albatta qabul qiluvchi kompyuterning fizik (ya'ni 
MAC) adresini bilishi lozim. Lokal tarmoqda ishlovchi har bir 
kompyuter o‗zi ulangan lokal tarmoqga ulangan tarmoq qurilmalarining 
fizik adreslarini ARP jadval ko‗rinishida saqlaydi zarur bo‗lganda MAC 
adreslani o‗sha jadvaldan oladi. Har bir tarmoq interfeysi uchun aloxida 
ARP jadqali bo‗ladi. 
ARP jadvalda ikkita ustun mavjud bo‗lib ularning birinchisida IP 
adreslar, ikkinchisida esa ularga mos MAC adreslar yoziladi. Agar 
jadvalda biror IP ga mos MAC adres yozilmagan bo‗lsa u xolda 
tarmoqga ARP (Address Resolution Protocol) xizmat protokoli 
yordamida keng tarqalishli maxsus so‗rov signali uzatiladi. Bunga 
javoban so‗rov signalidagi IP adresli tarmoq qurilmasi o‗rnatilgan 
kompyuter o‗zidagi ushbu tarmoq qurilmasining MAC adresi xaqidagi 
ma'lumotni jo‗natadi. Qachonki talab qilingan MAC adres xaqida 
ma'lumot olinib uni jadvalga yozilgandan keyingina paketlarni uzatilishi 
amalga oshadi. Agar bu mantiqiy IP adresga mos MAC adres topilmasa, 
u xolda tarmoqda bu IP adresli qurilmaga paketlar uzatilmaydi. 
Kompyuterdagi Windows kamandalar qatori orqali barcha ARP 
jadqallarni ko‗rish uchun komandalar qatoriga ―arpa‖ komandasi 
kiritiladi va Enter tugmasi bosiladi. Shunda ARP jadvali xosil bo‗ladi. 
6.5-rаsm. Windows komandalar qatorida ARP jadvalini ko`rish 

---

ARP jadvalidagi qaydlar statik yoki dinamik bo‗lishi mumkin. 
Dinamik qaydlar ARP protokoli yordamida amalga oshirilgan 
so‗rovlardan keyin qo‗shiladi. Jadvaldagi eski, anchadan buyon 
murojaat qilinmagan adresli qaydlar asta sekin jadvaldan o‗chirilib 
boriladi. Statik qaydlar administratori tomonidan "arp –s IP-adres MAC-
adres" format-dagi komanda bilan kiritiladi. 
Masalan, "arp -s 158.56.85.210 00-aa-00-64-c8-09". Statik qaydlar 
jadvalda doimiy turadi va qachonki ular administrator tomonidan 
o‗chirilmaguncha. 
MAC adres nafaqat ma‘lumotlar uzatishda muhum ahamiyatga 
ega, 
balki 
tarmoq 
foydalanuvchilarining 
tarmoq 
resurslaridan 
foydalanishlarini nazorat qilish uchun ham qo‘llaniladi. Masalan, simsiz 
Wi-Fi tarmog‘iga ulanishni nazoratlah maqsadida foydalanuvchilarni 
MAC adreslariga bog‘liq ravishda guruhlarga ajratish va alohida 
guruglar uchun alohida ulanish siyosatlarini qo‘llash mumkin.