Xxi asr haqiqatdan ham axborotlashgan jamiyat asri deb tan

 
4.3. Zamonaviy optik abonenet ulanish tarmoqlari 
Barchamizga ma'lumki bugungi kunda telekommunikatsiya 
tarmoqlarining muammoli qismi abrnent kirish tarmoqlari xisoblanadi. 
Bu asosan mavjud o‗rama juft mis simli aloqa kabellari asosida qurilgan 
abonent kirish tarmoqlarining o‗tkazish qobiliyatining pastligi, 
signallarni uzoq masofaga sifatli yetkazishda muammolar mavjudligi 
bilan xarakterlanadi. 
Xozirda rivojlangan axborotlashgan jamiyatda abonentlarning 
axborotga bo‗lgan extiyojlari tobora ortib bormoqda. Yangi 
telekommunikatsiya xizmatlarini taqdim etish jarayonida bu muammolar 
ayniqsa cheklanishlarni yuzaga keltiradi. Xususan bugungi kunda 
telekommunikatsiya xizmatlaridan biri sifatida keng rivojlanib 
borayotgan HDTV(high definition TV) - yuqori aniqlikdagi televizion 
xizmatini misol keltirish mumkin. Chunki axolining(abonentlaring) 
aksariyat qismi bunday xizmatlarni taqdim etishga tayyor bo‗lmoqda 
ya'ni, ular ENT(elektron-nur trubkali) televizion qabul qilgichlarini 
(televizorlarini) suyuq kristalli yoki plazmali tevizion qabul qilgichlarga 
almashtirmoqdalir. Bu esa ularga HDTV televizion xizmatidan 
foydalanish imkoniyatini beradi. 
Ushbu xizmatni amalga oshirish uchun tashkil qilingan tarmoqga 
o‗tkazish qobiliyati va paketlarning o‗z vaqtida yetkazib berilishi 
bo‗yicha yuqori talablar qo‗yiladi. Chunki bu xizmatni taqdim qilish 
internet va telefoniya xizmatlariga nisbatan ancha murakkab va nisbatan 
katta o‗tkazish qobiliyatini talab qiladi.
Masalan rivojlangan mamlakatlarda (AQSh, Osiyo-Tinch okeani 
regioni mamlakatlari, Yevropa) keng polosali abonent tarmoqlarini 
qurishda opperatordan abonentga 25/50 Mbit/s, abonentdan operatorga 
esa 10 Mbit/s dan kam bo‗lmagan tezliklarni ta'minlash ko‗zda tutilgan. 
Ommaviy ravishda axolini bunday tezlik bilan ta'minlashda optik tolali 
texnologiyalardan foydalanish eng samarali usul xisobdlanadi. Ya'ni, 
keng polosali abonent kirish tarmoqlarini qurishni FTTX (Fiber to the 
X) konsepsiyasi asosida amalga oshirish. FTTX konsepsiyasini amalga 

---

oshirishda asosan PON texnologiyasidan 
foydalaniladi. 
FTTX 
konsepsiyasining bir qancha variantlari bor: 

FTTHome –xonadongacha (kvartiragacha) optik tolali abonent 
tarmog‗ini qurish; 

FTTPremises –xususiy binogacha optik tolali tarmoq qurish; 

FTTBuilding – ko‗p qavatli axoli turar joyigacha optik tolali 
tarmoq qurish (taunxaus); 

FTTCurb – taqsimlash shkafigacha optik tolali tarmoq qurish 
(pod'ezdlarda).