M. L. Tursunxodjayev Tashkent davlat texnika universiteli

Qo'shim cha ehtiyoj
[k at.l]+ [k at.2]+ [k at.3]
4.
Umum iy brutto ehtiyoj
—
5.
Ombordagi zaxiralar
—
6.
K o‘zlangan zaxiralar
-
7.
Rejalashtiriiayotgan kelib tushishlar
[kat:.5]-[kat.6]+[kat.7]
8.
Mavjud zaxiralar
—
9.
Sex zaxirasi
—
10.
N etto-ehtiyoj
[ kat. 4 ] - [kat. 8 ]+ [kat. 9 ]
Misol.
D mahsuloti va unga kiruvchi detallar ishlab chiqari- 
lishini ta ’minlash zarur. Buning uchun m ahsulot D va detal I 
ga boMgan netto-ehtiyojni hisoblaymiz. Deta-TD — mahsulotda 
ikki m arta ishlatiladi va qoplanish m uddati bitta davrdan iborat.
5.2-jadvalda birinchi va ikkinchi reja davrlari uchun netto- 
ehtiyoj hisobi o ‘tkazilgan. Amalga oshirilayotgan ehtiyojlar asosida 
moddiy ta ’minot, zaxiralarning o ‘z vaqtida toMdirilishini va ularni 
materiallaming yangi kelib tushishigacha vujudga keladigan har 
qanday ehtiyojini qoplay oladigan darajada ushlab turilishini 
nazarda tutadi.
Qo'yilgan maqsadga binoan qo'shim cha buyurtmalarni berish 
vaqtini aniqlash muammosi hal qilinadi, buyurtm a miqdori haqida 
savol koMarilmaydi.
Q o'shim cha buyurtmalarni tekshirish turlariga va hujyatlash- 
tirish qoidalariga binoan moddiy ta ’minotning ikki xil uslubi ajra- 
tiladi, ular zaxiralarni boshqarish tizimlari deb ataladi.
Bu usullar:
— buyurtm alaming o ‘z vaqtida berilishini ta ’minlash (zaxira­
larni boshqarish tizimi, buyurtm aning aniq hajmi bilan);
— zam r tezlikni (ritm ni) ta ’minlash (zaxiralarni boshqarish 
tizimi aniq davriyligi bilan).
Aytib oMilgan uslublar doirasida bir qancha variatsiyalar mav- 
jud, ular om bor zaxiralarini saqlash sohasida olib borilayotgan 
siyosat bilan aniqlanadi.