Мазкур ўқув-услубий мажмуа Олий ва ўрта махсус таълим

Ички омиллар 
– ахборотни пайдо бўлиши, турлари, хоссалари, 
амаллар
бажариш (узатиш, сақлаш) қабул қилиш, йиғиш, ўзгартириш, қайта ишлаш 

---

125 
бўлса, 
ташқи омиллар
– техник воситалар орқали ахборотлар билан турли 
вазифаларни амалга оширишдан иборат.
Жамиятни ахборотлаштириш
– давлат учун қимматга тушади. Лекин 
дастурни қимматга тузиб кейин ундан фойдаланиш оммалаштирилганда 
арзонлашгани каби арзонлашади. 
Жамиятни ахборотлаштириш:
меҳнат 
технологиялари, 
ишлаб 
чиқариш 
воситаларини 
автоматлаштириш;
илмий 
тадқиқот, 
лойиҳа, 
ишлаб 
чиқариш 
жараёнини 
автоматлиштириш;
ахолига хизмат кўрсатишни автоматлаштириш;
ташкилий - иқтисодий бошқаришни автоматлаштириш;
таълимни ва кадрлар тайёрлашни ахборотлаштириш каби жабхалар 
ўз ичига олади.
Таълимда янги ахборот технологиялари фанини ўқитиш ва ўқувчилар 
эгаллаган билимини назорат қилишда фойдаланиш мумкин.
Ахборот технологиялари воситаларининг марказида турувчиси 
компьютердир.
Ҳозирги кунда 
компьютерлар
таълим тизимида асосан тўрт 
йўналишда:

---

126 
-
ўрганиш объекти сифатида;
-
ўқитишнинг техник воситалари сифатида;
-
таълимни бошқаришда;
-
илмий-педагогик изланишда фойдаланилмоқда.
Таълимни автоматлаштириш:
таълимда ахборотлаштириш бўғинларини таъминлаш; билим беришни 
автоматлаштириш; таълимни автоматлаштиришнинг меъёрий асосларни 
яратиш; телекоммуникация тармоқларини жорий қилиш; таъминот 
ашëларини яратиш каби жабҳаларини қамраб олади.
Таълимни автоматлаштириш учун: компьютер, модем, дастурий 
таъминот; матн конструкторлар, моделлар; ахборотлар мажмуи ва техник 
кўникмалар тренажерлари зарур.
Хорижий давлатларда бир компьютер фойдаланувчиларга нисбатан 
қуйидагича тақсимланган (1990 й.):
АҚШ – 7, Австрия – 9, Венгрия – 26, Польша – 47, Россия – 560, Хитой 
– 2850, 
Хорижий давлатларда бир кишига ахборот технологияларига 
қилинадиган сарф ҳаражат 
(1997 й.) қуйидагича: 
АҚШ - 1095 $, Германия – 613 $, Россия – 14 $.
АҚШда компьютерларни таълим муассасаларида тарқалиши (2000 й) 
қўйидагича:
- 3/4 синф хонасида компьютер мавжуд;
- 8/10 - таълим муассасасида локал тармоқ мавжуд;
- 54% мактаб синфлари локал тармоққа уланган;
- 3-12 ёшдаги 90% ўқувчилар компьютердан фойдаланиладилар.
Мактабларда фойдаланиладиган компьютер дастурлари қуйидагича 
тақсимланган:
-
матн мухаррири (95%);
-
ўқитиш дастурлари (89%);
-
таҳлилий (аналитик) ва ахборот дастурий воситалари (87%);
-
дастурлаш тизими ва операцион тизимлар (84%);

---

127 
-
ўйин ва моделлаш (81%);
- график ва амалий дастур воситалари.
АҚШ фақат 1987 – 88 йилларини ўзида компьютер техникасини сотиб 
олиш (ёки ишлаб чиқариш учун) 40 млд $ ажратган.
Ҳозирги кунда