Аҳоли сони ва такрор барпо бўлиши

Migratsiya
masshtabi
tashqi
ichki
Qit;alararo
Qit’a ichida
rayonlararo
Rayon ichida
Shahar va qishloq o‘rtasida
11.2-rasm. Migratsiyaning masshtabi. 
 
Migratsiyaning yana bir turi tebranuvchi (mayatniksimon) migratsiya bo‗lib, 
aholining bir aholi punktidan ikkinchi bir aholi puktiga o‗qish, ishlash va boshqa 
sabablarga ko‗ra har kunlik qatnashidir. Bu tur migratsiya ko‗proq ichki 
migratsiyaga xos bo‗lib, xalqaro migratsiya doirasida davlatlararo yaxshi 
qo‗shnichilik aloqalari yo‗lga qo‗yilgan chegaraoldi hududlarigagina xosdir. 
Migratsiya jarayoni tashkil etilish nuqtai - nazaridan tashkil etilgan va 
tashkil etilmagan turlarga ajratiladi. Tashkil etilmagan migratsiya aholining o‗z 
hohish va ixtiyorlari bilan avvaldan rejalashtirilmasdan, stixiyali tarzda bo‗lishi 
bo‗lsa, tashkil etilgan migratsiya ijtimoiy zaruriyat tufayli davlat tomonidan 
1
Демографический энциклопедический словарь. - М., 1985., 243-244- бет. 

---

228 
rejalashtirilgan tarzda sodir bo‗ladi. Misol uchun, hozirgi kunda juda ko‗p 
O‗zbekiston fuqarolari Janubiy Koreya Respublikasida tashkillashtirilgan holda 
mehnat qilmoqdalar. 
So‗nggi yillarda migratsiyada, xususan xalqaro migratsiya jarayonlarida 
qonuniy va noqonuniy migratsiya turlari alohida ajratib ko‗rsatilmoqda.
Qonuniy migratsiya
-
bu kishilarning mavjud qonunchilikni chetlab 
o‗tmagan holda, davlat organlari tomonidan ro‗yxatdan o‗tkazilgan va tegishli 
ruxsatnomalari bo‗lgan holdagi ko‗chishlaridir.
Noqonuniy migratsiya
 
esa kishilarning mavjud qonunchilikni chetlab o‗tgan 
va davlat organlari tomonidan ro‗yxatga olinmagan holdagi hamda zaruriy xujjat 
va ruxsat bo‗lmagan holdagi ko‗chishidir.