Аҳоли сони ва такрор барпо бўлиши

Aholini ro‗yxatga olish usullarí
: Aholidan ma‘lumotlarni olishda ikkita 
usul qo‘llaniladi — so‗rovnoma va o‗zini-o‘zi hisobga olish. Ular o‘rtasidagi farq 
quyidagidan iborat: so'rovnomalarda ro‘yxatga olish varaqalarini hisobchi, o‗zini-
o‘zi hisobga olishda esa ro‗yxatdan o‗tuvchilaming o‗zlari to‗ldiradi. 
So‘rovnomada u yoki bu shaxslar to'grisidagi ma'lumotlarni hisobchi ularning 
o‗zlaridan bevosita og‗zaki so‗rash orqali oladi, o‗z-o‗zini hisobga olishda esa 
odatda - uchinchi shaxslar oladi (ko'pincha, oila boshlig‗i yoki oilaning yoshi katta 
a‘zosi). So‗rovnomada ro'yxatga olish varaqalari doimo hisobchining o‗zida 
bo‘ladi, o‗z-o‗zini hisobga olishda esa ular avvaliga tarqatilib chiqiladi va ma‘lum 
bir muddatdan so‗ng esa yig'ib olinadi. Bunda hisobchi ularni to‗g‗ri 
to'ldirilganligini tekshirib chiqadi.
Aholini ro‘yxatga olish dasturlari:
Ro‗yxatga olish aholining jinsi, yoshi, 
ta‘lim darajasi, millati, mehnat tavsifi va h.k.larni aniqlashni ko‗zlaydi. Shaxslar 
yoki oilalardagi ro'yxatga olinuvchilarning muayyan bir alomatlar bo‗yicha 
ro‗yxatini tuzish «aholini ro‗yxatga olish dasturi», deb yuritiladi. Dastur ro‗yxatga 
olishda yig‗iladigan ma‘lumotlar doirasi va mazmunini belgilab beradi. Uning 
mazmuni davlatning aholi to‗g‗risidagi ma‘lumotlarini so‘rovnoma o‗tkazish va 
boshqa manbalardan olish mumkinligi xususidagi u yoki bu ehtiyojlariga bog‗liq 
bo'ladi.

---

40 
AHOLINI ROKYXATGA OLISHNING ASOSIY
VAZIFALARI QUYIDAGILARDAN IBORAT:
ro‗yxatga olish
orasidagi davrda
aholida yuz bergan
o'zgarishlar haqidagi
axborotga ega bo‗lish
hamda shu asosda
hududlar bo‗yicha
aholi soni va tarkibiga
baho berish
istiqboldagi
hisob-
kitobiar
uchun zamin
tayyorlash;
mamlakat
aholisining
lahzali
holatiga ega
bo‘lish.