P. G‘ulomov, O‘zbekiston Xalq o‘qituvchisi X. Inog‘omov

78-rasm. 
Afrikada aholi 
zichligi (km
2
/kishi).
http://eduportal.uz

---

144
Botsvana, JAR, Mavrikiy va Seyshel orollari kabi ijtimoiy-iqtisodiy rivoj-
lanishi birmuncha yuqori bo‘lgan davlatlarda qit’adagi umumiy vaziyatdan 
farq qiladi.
12-jadval
Afrikadagi ayrim davlatlar hamda Germaniya va Yaponiyaning demografik 
ko‘rsatkichlari (2018-yil holatiga ko‘ra)
Ko‘rsatkichlar
Afrikaning ayrim 
davlatlari
Jahonning rivojlangan 
davlatlari
Niger
Chad
Germaniya Yaponiya
1 ta ayolga to‘gri keladigan o‘rtacha 
farzand soni
7,2
6,4
1,6
1,4
Aholining yillik tabiiy ko‘payishi, %
3,8
3,1
-0,2
-0,3
Erkak va ayollarning o‘rtacha umr 
ko‘rishi, yosh
E. – 59
A. – 61
E. – 52
A. – 54
E. – 78
A. – 83
E. – 81
A. – 87
Aholining yosh tarkibida 15 yoshga-
cha bolalar ulushi, %
50
47
13
12
Aholining yosh tarkibida 65 yoshdan 
katta bo‘lganlarning ulushi, %
3
2
21
28
Go‘daklar o‘limi, 1000 ta tug‘ilgan 
go‘dakka nisbatan
60
72
3
2
Afrika qit’alar orasida urbanizatsiya darajasi (43%, 2018-y.) jihatidan 
oxirgi o‘rinda turadi. Shahar aholisi salmog‘i, asosan, O‘rta dengizbo‘yi 
davlatlari, JAR, kichik orol mamlakatlari va neft sanoati rivojlangan dav-
latlarida yuqori. Niger, Ruanda, Burundi, Malavi singari davlatlarda esa 
urbanizatsiya darajasi 20 % ga ham yetmaydi.
Aholining irqiy, etnik va diniy tarkibi jihatidan Afrika qit’asi ikkita 
katta qismga bo‘linadi. Birinchisi, Misr, Liviya, Sudan, Jazoir, Tunis, 
Marokash, Mavritaniya kabi davlatlardan iborat bo‘lgan Shimoliy Afri-
ka mintaqasi. Bu davlatlarda, asosan, janubiy yevropeoid irqiga mansub 
bo‘lgan arab va barbarlar istiqomat qiladi, asosiy din islom dini hisob-
lanadi, aholining etnik va diniy tarkibi yaxlitliligi bilan ajralib turadi. 
Qit’adagi boshqa davlatlar esa Tropik Afrika mintaqasini tashkil qiladi. Bu 
mintaqa aholisining etnik tarkibi juda rang-barang bo‘lib, asosan, negroid 
irqiga mansub yuzlab millat, elat va qabilalardan iborat. Dinlardan esa 
islom, xristianlik va turli xil mahalliy dinlar keng tarqalgan bo‘lib, har 
xil davlatlarda ularning nisbati turlicha.