|
QISHLOQ TURIZMI VA UNI RIVOJLANTIRISHDA KLASTER USULINI QO`LLASH
Rustamov Rajab
BuxDU turizm mutaxassligi 2 bosqich magistranti
Hosirgi vaqtda jahon turizmida “qishloq turizmi” deb ataladigan yo`nalish jadal rivojlanib
kelmoqda. “National Geographic Traveler” jurnalining 2016 yilda ommaviy sayohat turlari
o`rtasida eng yaxshi turizm yo`nalishlarini tanlash bo`yicha tanlov o`tkazish natijasiga (1-rasm)
ko`ra “Agroturizm” nominatsiyasi turli davlatlarda har xil o`rinlarga ega bo`lgan.Belarusiya,
Italiya va Rossiya Federatsiyasida ushbu turizm yo`nalishining salmog`i yuqori – 24 fois, 22 foiz
va 18 foiz tegishli davlatlarda qaror topgan. Agroturizmning past hissasini Vengriya, Slovakiya
va Estoniya davlatlariga kuzatish mumkin.
255
1-rasm. “Agroturizm” nominatsiyasi bo`yicha tanlov natijalari [1]
O`zbekistonda hozirgi kunda jami 38 mln. kishi aholi tarkibida qishloq aholisining ulushi 49,4
foizni [2] tashkil etishini inobatga olsak, mamlakatimizda qishloq turizmi muhim ahamiyat kasb
etadi, deb xulosa chiqarsak bo`ladi. Chunki, qishloq turizmi - turizm sohasining qishloq
joylarning tabiiy, madaniy-tarixiy va boshqa resurslaridan foydalanishga, uning o‘ziga xos
xususiyatlarini integratsiyalashgan holda turizm mahsulotini yaratishga yo‘naltirilgan sector
hisoblanadi.
Qishloq turizmini tashkil etishning turli modellari mavjud. Shri-Lankada, okean qirg'og'idan
uzoqda joylashgan qishloqda, orolning markaziy tog'li qismida "
madaniy markaz
" deb ataladigan
joy mavjudki, u yerda qishloq turizmi tashkil etiladi. Rossiya Federatsiyasida turistik biznesida
"VIP-qishloq" deb ataladigan sayohlik maskanlar vujudga keltirilgan va ularda qishloqlardagi
barcha sharoitlar yaratilgan. Malayziyada agroturizm g`oyasi birinchi navbatda agroparklarni
yaratishga qaratilgan bo'lib, ular asosan milliy qishloq xo'jaligini rivojlantiruvchi va turizmdan
daromad keltiradigan davlat tashkilotlari hisoblanadi. Dunyodagi birinchi bo`lib 1986 yilda
Malayziya davlat agroparki (maydoni 1295 gektar) Qishloq xoʻjaligi vazirligi tashabbusi bilan
qishloq xoʻjaligini rivojlantirish va ommalashtirishga koʻmaklashish maqsadida doimiy
koʻrgazma, turizm va tadqiqot markazi sifatida tashkil etilgan [3].
Qishloq turizmini tashkil etishda
klaster usulini
qo`llash muhim ahamiyat kasb etadi. Bunda,
klasterning quyidagi tamoyillari asosoda sayyohlik faoliyatini tashkil etiilsa maqsadga muvofiq
bo`lardi:
Birinchidan
, mahalliy konsentratsiya.Bu klaster tamoyiliga ko`ra bir nechta yaqin joylashgan
qishloqlardagi sayohlik imkoniyatlaridan foydalangan holda qishloq turizmini yo`lga qo`yishni
nazarda tutadi.
Ikkinchidan
, xizmatlar zanjirini yaratish. Qishloq turizmi jarayonida zarur bo`lgan barcha asosiy
(tunash, ovqatlanish, transport, holdiq chiqarish) va qo`shimcha (animatsiya, ko`ngilochar,
suvenirlar savdosi va b.q.) xizmatlarni ko`rsatishini tashkil etish.
Uchinchidan
,turistik infra- va infotuzilmani tashkil etish.
To`rtinchidan
, fermer, dehqon xo`jaliklari va tomorqa yer egalarining vakilliklari negizida
klaster boshqaruvini shakllantirish.
Ushbu tamoyillar asosida qishloq turizmi klasterini yaratish evaziga odamlar istirohatining
“
MBD
” (manzara, bilim, dam olish) g`oyasini amalga oshirish imkoni yaratadiki, bunday
sayohat uchinchi Renessans poydevorini barpo etishdek muhim vazifani bajaradi.
Xulosa qilib, qayd qilmoqchimizki, klaster usulida qishloq joylarda turistik faoliyatini tashkil
etish natijasida agar, bir tomondan, shahar aholisi uchun dam olish sharoitlarini kengaytirish
imkoni yaratilsa, boshqa tomondan, qishloqlar obod bo`lib, qishloq aholisining bandligi oshadi
va ular orasida kambag`allik kamayadi.
256
Adabiyotlar
:
1.National Geographic Traveler Awards [Электронный ресурс]. – Режим доступа:
http://www.nat-geo.ru/ngtawards-2016/nomination/ (дата обращения: 20.02.2017).
2.Арабов Н.У., Насимов Д.А. Ўзбекистон Республикасида демографик вазият
шаклланишининг хусусиятлари // “Иқтисодиёт ва инновацион технологиялар” илмий
электрон журнали. –Т., 2018. - № 2, 1-13 б.
3. Шилова С.Г., Терехова Н.Я., Образцова О.Ю., Буйволова М.И., Васильева Н.А.
Зеленый дом: методическое пособие по организации сельского туризма. – Красноярск,
2010. – 104 с.
Do'stlaringiz bilan baham: |
