P islomov toshkent 2017 O‘quv qo‘llanma

Приёмник 
Маълумотларн
и сақлаш 
Бошқариш 
компьютери 
Тасвирларга 
ишлов бериш 

---

90 
Iste’molda eng ko’p bo’lmish parabolik reflektorli oynaksimon 
antennalar unga orbital ma’lumotlar kiritilgan kompyuterning komandasi 
bo’yicha TAM bilan yo’ldoshlarga qarattiladi. Antenna fokusida nurlatkich 
o’rnatilgan, undan chiqadigan signal kam shovqinli usilitel (KShU) bilan 
kuchaytiriladi. Bundan keyin signal kabel bo’yicha priyomnikka kelib 
tushadi, uning chiqishidan signalga kompyuterda ishlov beriladi. Ishlov 
berilgan tasvirlar ma’lumotlar bazasiga joylanadi. 
3.5. Masofadan zondlash uchun mo’ljallangan yo’ldoshlar 
NOAA yo’ldoshlari (AQSh).
NOAA meteorologik va tabatshunoslik 
yo’ldoshlari (3.8-rasm) 4,18 m uzunlikka, 1,88 m diametrga, orbitadagi 1030 
kg massaga ega. Aylanma orbitasi 870 km balandlikka ega, bir aylanib 
chiqishni 102 min. da bajaradi. Yo’ldoshning quyosh batareyalari maydoni 
11,6 m
2
, batareyalar quvvati kamida 1,6 kVt, lekin vaqt o’tishi bilan 
batareyalar 
kosmik 
nurlar 
va 
mikrometeorlar 
ta’siri 
tufayli 
degradastilanadi. Yo’ldoshning normal ishlashi uchun kamida 515 Vt 
quvvat zarur. 
3.8-rasm. NOAA yo’ldoshi. 

---

91 
NOAA seriyasiyasi yo’ldoshlari qariyb 850 m balandlikdagi deyarli 
aylansimon geliosinxron orbitalarda aylanib yuradi. Erning egriligi tufayli 
yo’ldoshning radioko’rinish zonasi ±3400 km ni tashkil qiladi, shuning 
uchun yo’ldoshning bitta o’tishida taxminan 3000×7000 km yuzadan 
axborot olishga erishiladi. Hozirgi kunda orbitada ushbu seriyaning oltita 
yo’ldoshi (NOAA 11, 12, 14, 15, 16 va 17) bor, lekin faqat uchtasi (NOAA 
12, NOAA 16, NOAA 17) ishonchli ishlamoqda, bu regiondagi atof 
muhitning holati to’g`risidagi axborotni kamida 6-10 marotaba chastotada 
olish imkoniyatini beradi. 
NOAA seriyasi yo’ldoshlarida AVHRR (Advanced Very High 
Resolution Radiometer) asboblari o’rnatilgan, ular spektrning ko’rinadigan 
va infraqizil diapazonlarida kuzatuvlarning uzluksiz qatorini ta’minlaydi. 
AVHRR asbobining asosiy texnik tavsiflari 3.1-jadvaalda keltirilgan.