7-mavzu. O'zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev rahbarligida yangilanayotgan O'zbekiston: milliy tiklanishdan – milliy yuksalish sari Mavzuni o’rganishdan maqsad

4.
Xavfsizlik, millatlararo totuvlik va diniy bag'rikenglikni
ta'minlash hamda chuqur o'ylangan, o'zaro manfaatli va amaliy tashqi siyosat
sohasidagi ustuvor yo'nalishlar.

---

Bugungi kunda xavfsizlik masalalari butun dunyoda eng dolzarb masala
bo'lib qolmoqda. Yil sayin davlatlar tomonidan mudofaa tizimi va xarbiy soxaga
ajratilayotgan xarajatlarining oshib borishi fikrimizni tasdikdaydi. Biroq, faqatgina
zamonaviy qurol-yarog'ga ega bo'lishning o'zigina xavfsizlikni ta'minlamaydi.
Chunki, guvox bo'lib turganimizdek, zamoiaviy buzg'unchi kuchlar ochmqcha jang
qilmay, balki to'satdan qo'poruvchilik amaliyotlariii qo'llash, harbiylar emas, balki
tiich axoliii nishonga olish kabi kabix usullardai foydalanadi. Bunda esa, milliy va
diniy nizolarni keltirib chiqarish asosiy maqsad xisoblanadi. XX asrniig ikkiichi
yarmida davlat-huquqiy, etnohududiy va etnodemografik zaminda 300 dan ortik
katta-kichik nizolar qayd qilingani ham ushbu fikrning o'rinli ekanini tasdiklaydi.
Millatlar mavjud ekan, ular o'rtasida o'zaro munosabatlar xam buladi.
Shunday ekan, bugun globallashuvning bu jarayonga o'tkazayotgan salbiy
ta'sirining oldini olish xakida bosh qotirish va samarali mexanizmlarni topish o'z
mustaqilligini, erkini, o'ziga xosligini qadrlashga qodir bo'lgan barcha millatlar
oldida turgan eng dolzarb vazifa xisoblanadi.
Mamalakatimizda xam millatlararo totuvlikni ta'minlash orqali tinchlik va
xamjixatlikni mustaxkamlab borish g'oyasi davlatimiz birinchi raxbarlarining
doimiy dikkat markazida bo'lib kelgan.
Prezidentimiz tashabbusi bilan 2017-2021yillarda O'zbekiston
Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo'nalishi bo'yicha Harakatlar
strategiyasi ishlab chiqildi. Strategiyada beshinchi yo'nalish sifatida “Xavfsizlik,
millatlararo totuvlik va diniy bag'rikenglikni ta'minlash hamda chuqur uylangan
o'zaro manfaatli va amaliy tashqi siyosat cohacudagu ustuvor yo'nalishlar”
belgilandi. Bu xam yurtimizda fuqarolarimiz xavfsizligi, millatlar va diniy
bag'rikenglikka berilayotgan ulkan e'tibordan dalolat beradi.
2017 madaniyat markazi tashkil etilganining 25 yilligi keng nishonlandi.
Mamlakatimizda milliy-madaniy markazlarni soni 140 dan ziyod bo'lib, ular
yurtimizning jamoat tashkilotlari qatorida samarali faoliyat ko'rsatmokda. Shunisi
diqqatga sazovorki, bu markazlar faoliyatida, millatidan qat'i nazar, barcha
yurtdoshlarimiz qatnashishlari mumkin. Millatlararo munosabatlar yo'nalishidagi
yana bir dolzarb masalalardan biri - axolining milliy tarkibiga mos keladigan
ta'lim-tarbiya tizimini tashkil qilishdir. Bu borada respublikamizda bugungi kunga
kelib, 10 mingga yakin maktab faoliyat yuritayotgani, shundan 845 ta maktabda
rus tilida, 491 ta maktabda qozoq tilida, 259 ta maktabda tojik tilida, 52 ta
maktabda turkman tilida, 40 ta maktabda qirg'iz tilida, 7 ta maktabda koreys tilida
ta'lim berish yo'lga qo'yilganini ta'kidlash kerak. Bular orasida ikki yoki uch tilda
o'quv mashg'ulotlari olib borilayotgan maktablar xam bor.
Xozirgi kunda xam yurtimizda istikoma qilayotgan turli din vakillari uchun
teng imkoniyatlarning yaratilishi, ayniksa, diniy bag'rikenglikka doyr qoidalarning
qonuniy asoslarda mustaxkamlanishi taxsinga sazovordir.
Eng avvalo, Konstitutsiyamizning 31-moddasida mustaxkamlangan
“Hamma uchun vijdon erkinligi kafolatlanadi. Har bir inson xoxlagai dinga e'tiqod
qilishi yoki xech qaysi dinga e'tiqod qilmaslik huquqiga ega. Diniy qarashlarni
majburan singdirishga yo'l quyilmaydi” degan qoida diniy bag'rikenglik uchun
dasturulamal bo'libb xizmat kilmokda.

---

Bu tamoyilga ko'ra, xar kim o’z dini va e'tikodiga amal qilishda erkindir va
xar kim bu huquqka boshqalar ham ega ekanini tan olmog'i lozim. Bir kishining
din borasidagi qarashlari boshqalarga majburan singdirilishi mumkin emas.
Ma'lumki, dunyodagi har kanday suveren davlat jaxon xamjamiyatiga
o'zining tashqi siyosiy qarashlari, umumsayyoraviy muammolarga munosabatlari
hamda azaliy munozara va muzokaralar ob'ekti bo'lgan urush va tinchlik
masalalariga yondashuvlari bilan kirib boradi. Bu borada O'zbekiston uz
mustaqilligining dastlabki kunlaridanok aniq siyosiy pozitsiyasini va tashqi siyosat
borasidagi kontseptsiyasini bayon etdi. Jumladan, 1992 yil 8 dekabrda qabul
qilingan O'zbekiston Resiublikasi Konstitutsiyasi O'zbekistonning tashqi siyosatini
qonuniy asosda kafolatlab berdi. Uning 17-moddasida O'zbekiston Resiublikasi
xalkaro munosabatlarning to'la huquqli sub'ekti sifatida davlatlarning suveren
tengligi, kuch ishlatmaslik yoki kuch bilan tahdid qilmaslik, chegaralarning
daxlsizligi, nizolarni tinch yo'l bilan hal etish, boshqa davlatlarning ichki ishlariga
aralashmaslik koidalariga va xalqaro huquqning umume'tirof etilgan boshqa koida
va normalariga asoslanishi belgilab quyildi.
Davlatning, xalqning oliy manfaatlarini, farovonligi va xavfsizligini
ta'minlash maqsadida turli ittifoqlar tuzishi, hamdo'stliklarga va boshqa
davlatlararo tuzilmalarga kirishi, zarur bo'lganda ulardan ajralib chikishi
mumkinligi Asosiy konunda belgilab berildi.
O'zbekistonning zamonaviy tashqi siyosati faol, tashabbuskor va pragmatik
tashqi siyosiy kurs olib borishni hamda yuzaga kelayotgan xavf-xatarlarga uz
vaktida va adekvat javob choralari ko'rib, ularni okilona yechishni talab etadigan
XXI asrning o'ta shiddat bilan o'zgarib borayotgan xalqaro-siyosiy voqeliklarini
inobatga olgan holda qurilmoqda.