|
Anketa
Questionnaire
Анкета
Tez va qisqa muddatda
amalga oshiriladigan metod.
Apatiya
Apathy
Апатия
Kishining og’ir kechinmalar,
yoki kasalliklardan tolikishi
natijasida kelib chiqadigan,
hamda
uning
tebarak-
atrofdagi olamga nisbatan
hyech qanday qiziqishlarsiz
befarq
qarashlarda
ifodalanadigan psixik holat.
Asab hujayra
Neuron
Нервная клетка
Markaziy asab tizimining
asosiy
elementi
bo’lib,
organizmni
qo’zg’atish
vazifasini bajaradi.
Assosiasiya
Association
Ассоциация
(Lot.-birlashtiraman,
bog’layman,
qo’shaman)
psixologiyada
-
psixika
hodisalarining
bog’lanishi
tufayli
ongimizda
paydo
bo’ladigan
muayyan
tasavvurlar: o’xshashlik yoki
205
qapama-qarshi
belgilarga
ko’ra boshqa tasavvurlarni
hosil qilish.
Bilish
Knowledge
Знание
Psixik aks ettirish jarayoni
bo’lib, bilimlarni egallash va
uni
o’zlashtirishni
ta’minlaydi
Bixeviorizm
Behaviorism
Бихевиоризм
Xx asr boshlarida aqshda
maydonga
kelgan
psixologiyaning
mexanik
yo’nalishi
bo’lib,
psixologiyani
o’rganish
predmeti
qilib
faqat
odamning
xulq-atvori
olingan. Ular faqat odamning
tashqi
ta’sirlar
natijasida
paydo
bo’lgan
xatti-
harakatlari,
xulq-atvorni
o’rganish
mumkin
deb
hisoblaydilar. Bunda ongning
roli
inkor
qilinadi.
Bu
yo’nalishlarning asoschilari-
d.uotson. E.torndayklardir.
Bosh miya
Brain
Головной мозг
Psixikaning moddiy asosidir
Diqqat
Attention
Внимание
Inson
psixik
faoliyatini
ahamiyatga ega bo’lgan biror
bir
buyum
va
hodisaga
yo’naltirilishi
na
unda
to’xtashi.
Eksperiment
Experiment
Эксперимент
Asbob-uskunalar yordamida
amalga oshiriladi
Empatiya
Emphatic
Эмпатия
(Ang.-hamdardlik.o’zini
boshqalar
o’rniga
qo’ya
olish) inson boshqalar his-
hayajoni,
g’am-tashvishi,
qiyinchiliklariga
emosional
javob bera olish qobiliyati.
Etika
Ethics (morality)
Этика
Ahloqiy qoidalar
Etiologik tashxis
Diagnostics
etiological
Этиологический
диагноз
(Kelib
chiqish
sabablari)
biror
xususiyatning
mavjudligigina emas, balki
uning
vujudga
kelish
sabablari ham hisobga olinadi.
Etnopsixologiya
Ethno psychology
Этнопсихология
Evolyusiya
Evolutions
Эволюция
Dunyoning
rivojlanish
jarayoni
Faoliyat motivlari
Motives activity
Мотивы
деятельности
O’qitish
samaradorligini
oshirishga xizmat qiladi.
206
Faoliyat
Activity
Деятельность
Insongagina xos, ong bilan
boshqaradigan
ehtiyojlar
tufayli paydo bo’ladigan va
tashqi olam bilan kishining
o’z-o’zini bilishiga, uni qayta
qo’rishga
yo’valtirilgan
faolligidir.
Filogenez
Phylogenies
Филогенез
Dunyoni
rivojlanish
boshlanishidan
to
hozirgi
kunga qadar davri
Gipofiz
Hypothesis
Гипофиз
(Grekcha - o’simta) - pastki
miya o’simtasi. U ichki
sekretsiya bezi bo’lib hayvon
va odamning bosh miya
umirtqasida
joylashgan.
Gipofiz
gormonlari
organizmning ish faoliyatda
muhim rol o’ynaydi. Gipofiz
funksiyasining
buzilishi
organizmning shakllanishi va
rivojlanishiga ta’sir etadi,
bunda gormonlarning ortib
ketishi yoki kamayib ketishi
kuzatiladi.
Gipofiz
buzilishida bolalarning bo’yi
o’smaydi,
moddalar
almashinuvi buziladi, jinsiy
bezlarning
rivojlanishi
buzilishi natijasida semirib
ketish hollari kuzatiladi, bola
psixikasida
intellektning
buzilishini
xotiraning
yomonlashishi yuz beradi.
Gipoteza (taxmin)
Hypothesis
Гипотеза
Ma’lum
masalani
yechishning taxmini, uning
loyihasi.
Gippokamp
Hippocampus
Гиппокамп
Bosh miya qobig’ining qo’yi
qismida joylashgan chiziq
bo’lib, oriyentasiya reaksiyasi
va o’rganishning fiziologik
mexanizmlarida
ishtirok
etadi.
Gnostik faoliyat
Gnostic activity
Гностическая
деятельность
O’z bilim va tajribalarini
oshirish
maqsadida
pedagogik
faoliyat
va
shaxsiyatining
yutuq
va
kamchiliklarini tahlil qilish.
Identifikasiya
Identification
Идентификация
Bunda kasbdoshlar to’g’ri
idrok qilish uchun o’zlarini
bir-birlarining
o’rniga
qo’yib ko’rishga harakat
207
qiladilar.
Ijtimoiy psixologiya
Social Psychology
Социальная
психология
Odamlarning
ijtimoiy
guruxlarga birlashishini, bu
guruxiy tavsifni, shaxsning
guruxiy faoliyati va xulq-
atvorini. ijtimoiy psixologik
qonuniyatlar,
holatlar,
xodisalar,
ijtimoiy
ustanovka
kabilarni
tadqiqkot
qiluvchi
psixologiya soxasi.
Individual izlanish
Индивидуальное
исследование
“Men” obrazi asosida o’ziga
xos o’zlikni anglash.
Individuallik
Individuality
Индивидуальность O‘ziga xos bo‘lgan xususiyat
Insayt
Inside
Инсайд
Miyaga
echimning
tezda
kelishi
Instinkt
Instinct
Инстинкт
Nasldan nasl o‘zgarishsiz
o‘tadigan tug‘ma xususiyat
Intellekt
Mind
Разум
Aqliy taraqqiyot darajasi
Introversiya
Introversion
Интроверсии
Shaxsni o’z fikrlari, sezgisi,
kechinmalari,
ya’ni
o’z-
o’ziga tayanishi.
Iroda
Will
Воля
Insonni biror bir harakatlarni
bajarishga qaratilgan maqsad
sari ongli intilishi.
Kasb
Profession
Профессия
Mehnat
faoliyatining
bir
shakli
Kasbga o’qitish
Professional
education
Прфессиональное
обучения
Kasblar tizimiga asoslanib
o’qitishdir.
Kasbiy anglash
Профессиональ
ная
осознанность
Kasbkorlikda o’z mavqyeini
belgilash.
Kasbiy faoliyat
Professional
activity
Профессиональная
деятельность
Kasbiy faoliyatning o’ziga
xos
psixologik
qonuniyatlarini qamrab oladi.
Kasbiy imkoniyat
Professional
possibility
Профессиональная
возможность
Mutaxassisning
egallab
turgan lavozimi va talab
etayotgan malaka toifasiga
mosligini namoyon etish.
Kasbiy
nomutanosiblik
Professional
incompatibility
Профессиональная
несовместимость
Kasbiy
layoqat
tufayli
diskvalifikasiya
hollarini
alohida kasb etishi.
208
Kasbiy tanlov
Professional choice
Профессиональный
отбор
Ishchilar
malakasiga,
layoqaiga
qo’yiladigan
talablar
(kasbiy
bilim,
ko’nikma
va
malakalar,
shuningdek,
sifatlar
va
kobiliyatlar).
Kommunikativ
faoliyat
Activity
communicative
Коммуникативная
деятельность
Har bir talabaga individual
yo’l topishi va ular bilan
hamkorlik
darajasida
ishonchli
munosabat
o’rnatishi
Kompetentlik
Competence
Компетентность
Kasbiy
faoliyatga
mos
tushish, o’z-o’rnini topish.
Konsepsiya
Concept
Концепция
(Lot-idrok etmoq) - qarashlar
sistemasi, farazlar yig’indisi.
Konstruktiv faoliyat
Constructive
activity
Конструктивная
деятельность
O’qituvchining
har
bir
mashg’ulotni o’tkazish uchun
reja asosida (ishchi reja)
senariy tuzish .
Kuzatish
Watching
Nablyudeniye
Tabiiy
xususiyatga
ega
bo’lgan metod.
Mavqe
Status
Статус
Jamiyatdagi tutgan o‘rni
Motiv
Motive
Мотив
Faoliyatga undovchi turtki,
omil..
Motivasiya
Motivation
Мотивация
Motivdan kengroq tushuncha
bo’lib, “nega”, “nima uchun”,
va “qanday” degan savollarga
javob qidiradi..
Mutaxassislik
Qualification
Квалификация
Kasbkorlikning,
muayyan
sohaga yo’naltirilganligi.
Muxandislik
psixologiyasi
Engineering
psychology
Инженерная
психология
Bu psixologiya fani sohasi
bo’lib, kishi mehnatining
psixologik
xususiyatlarini
faoliyat jarayonida texnika
vositalari bilan munosabatda
bo’lishida o’rganadi. Shu
bilan birga bu soha mashina
va
uskunalar
loyihasini
yaratishda inson omillarini
hisobga
olish
talablarini
ishlab chiqadi.
Nutq
Language
Речь
Odamlarning til vositasida
muloqotda
bo’lish
jarayonidir.
O’qituvchining
imkoniyatlari
Преимущества
преподавателя
O’qituvchi
o’zining
faoliyatini
bosqichma-
bosqich amalga oshirishidir .
209
O’yin
Game
Игра
Faoliyat turlaridan biri bo’lib,
bu
bolalarning
kattalar
faoliyatini,
ularning
ish-
harakatlarini,
kishilar
o’rtasidagi
o’zaro
munosabatlarni aks ettirishda
ifodalanadigan va tebarak-
atrofdagi borlikni bilishga
qaratilgan faoliyatdir.
Ong
Reflections
Consciousness
Сознание
Psixikaning
obyektiv
va
subyektiv tarzda aks etishidir.
Psixikaning
oliy
darajasi
bo’lib, uni yaxlit holga
keltiruvchi tuzilmadir.
Ontogenez
Ontogenesis
Онтогенез
Ma’lum
bir
turning
rivojlanish bosqichlari
Parapsixologiya
Parapsychology
Парапсихология
Xozirgi
zamon
fanining
chegarasidan
tashqaridagi,
tushuntirish qiyin bo’lgan
psixik xodisalarni urganadi.
Ekstrosensorika
-
unga
sezuvchanlik,
telepatiya-
fikrni
masofaga
uzatish,
kelajakka bashorat qilish va
xokazo.
Parapsixologiya
muammosi
baxsga
molik
sohadir.
Patopsixologiya
Pathopsychology
Патопсихология
Psixologiya
tarmoqlaridan
bo’lib,
turli
kasalliklar
natijasida
psixik
taraqqiyotining
izdan
chiqishini o’rganadi.
Pedagogik
psixologiya
Educational
psychology
Педагогик
психология
Psixologiya
tarmoqlaridan
bo’lib ta’lim va tarbiya
qonuniyatlarini o’rganadi.
Professiografiya
Professiographics
Профессиография
Kasblar va ularning bir –
biridan
farqlanuvchi
ixtisosliklar tomonidan inson
oldiga qo’yiladigan talablarni
bayon qilish majmuasi
Psixik jarayonlar
The mental
Processes
Психические
процессы
Shaxs
psixikasining
aks
ettirish
shakli
bo’lib,
atrofdagi voqyelikni bilish
demakdir.
Psixik taraqqiyot
Psychic
development
Психическое
развитие
Insonning
psixik
jihatdan
rivojlanishi.
Psixika
Rsyche
Психика
Tashqi olamni ongimizda aks
ettirilishidir.
210
Do'stlaringiz bilan baham: |
