Mavzu: Iqtisodiyot nazariyasning fan sifatida shakillanishi

Xammurapi
(ba'zi manbalarda
Xammurabi
) qonun to'plamlari (jami 282 ta) diqqatga sazovor
(m.a.1760 y.). Bu to'plam 1901-1902 yy. Suza shahri qoldiqlarini
arxeologik qazish paytida topilgan (Frantsiya poytaxti
Parijdagi mashhur muzey - Luvrda saqlanyapti). Nushasini BMT 
binosidagi muzeyda ham ko'rish mumkin. Toshga uyib
yozilgan muhim va qadimiy, tarixiy hujjatni tahlil qilish shuni
ko'rsatadiki, mavjud davlat sinfiy va sotsial jihatdan ancha
mukammal ajralgan. Biz uchun ayniqsa mulkchilik va unga
egalik shakllari muhimdir. Qonunda
«
kuchlilar zaifroqlarni
cheklamasligi kerak
»
degan qoida bor. Masalan, qarzdorligi
uchun podsho jangchilari va boshqa aholining erlarini sotish
yoki tortib olish man' etilgan. Sudxo'rlik faoliyati cheklangan, 
uning miqdori pulda 20, mahsulotda 33 foizdan ortiq
bo'lmasligi kerak.

---

Qadimgi Hindistonning
«
Manu qonunlari
»da
(m.a. IV-III 
asrlar) ijtimoiy mehnat taqsimotining, hukmronlik va
bo'ysunish institutlarining mavjudligi aytiladi. 
Hindistondagi iqtisodiy g'oyalarni aks ettiruvchi qadimgi
yodgorlik
«
Artxashastra
» (
m.a. IV-III asrlar oralig'ida)dir (tom 
ma'nosi bo'yicha ifoda, amaliy hayot to'g'risidagi fan, bu
asar m.a. III-II asrlarda to'ldirilgan). Bu qadimiy va muhim
tarixiy yodgorlikdir (u 
Chandragupta I
podsholigi davrida
podsho maslahatchisi
Kautile Bishnugupta
tomonidan
yozilgan degan fikr bor). Unda qulchilikni mustahkamlash
asosiy vazifa qilib qo'yilgan. Qulchilik eng past 
tabaqalarga xos narsa deb sanaladi. Bu asarda
«
buyumning qiymati
» 
muammosi ko'tarilgan, qiymat
miqdori
«
ish kunlari
» 
bilan belgilangan, rag'batlantirish esa
mehnat natijalariga mos ravishda belgilanishi kerak, 
deyilgan. 

---

Jahondagi hozirgi dolzarb
muammolar:
1.Mamlakatlar uchun yoqilg`i va energetika, homashyo
tanqisligi va zahiralar cheklanganligi mammosi
2.Zudlik bilan ko`pgina qoloq mamlakatlar uchun oziq-
ovqat muammosini hal etishga boshqa rivojlangan
davlatlar yordam berishi zarur
3.Ochlik, qashshoqlik, turli hil epidemiyalagik kasalliklarga
qarshi kurashish

---

Xulosa qilib aytadigan bo`lsak Insoniyatning bu
taraqqiyoti jarayonida dunyo jar yoqasiga kelib
qolmoqda uni va o`zimizni qutqarish uchun buyuk
ne`mat bo`lmish ong orqali iqtisodiyotimizga katta
e`tibor bergan holda bor imkoniyatlardan unumli
foydalanib muammolarimizni hal qilmog`imiz
zarur.