Veterinariya va chorvachilikni rivojlantirish davlat qumitasi samarqand veterinariya meditsinasi instituti

Kombaynlarning umumiy tuzilishi va ishlashi. 
O’ziyurar SK-5 «Niva» kombayni jatka, molotilka, g’aramlagich, dvigatel, 
yurish qismi, kabina, yuritish va boshqarish mexanizmlari hamda gidrosistemadan 
tashkil topgan. 
Kombayn asosiy sistemalar ishini kontrol qiluvchi tovush va chiroq 
signalizasiyasi bilan jihozlangan. 

---

37 
4.2.1-rasm. SK-5 «Niva» don kombayni 
1-bo’lgich, 2-motovilo, 3-qirqish apparati, 4-jatkaning shnegi, 5-jatkaning 
moslashish boshmo g’i, 6-erkin o’rnatilgan qiya transportyor, 7-molotilkaning qabul 
biteri, 8-baraban ostligi, 9-baraban, 10-silkitish taxtasi, 11-qaytargich biter, 12-
ventilyator, 13-don shnegi, 14-barmoqli panjara, 15-yuqorigi va pastki tozalash
g’alviri, 16-boshoq shnegi, 17-yuqorigi g’alvir uzaytirgichi, 18-poxol tiqqich, 19-
somon tiqqich. 
Kombayn ishlayotganda bo’lgichlar jatkaning qamrash kengligiga teng poyalar 
polosasini ajratadi, motovilo esa ularni qirqish apparatiga keltiradi.Qirqilgan poyalar 
shnek vositasida jatkaning markaziga suriladi va ular shnekning barmoqlari bilan 
qamrab olinadi, so’ngra platforma bo’ylab erkin o’rnatilgan qiya transportyorning 
plankalariga uzatiladi.Keyinchalik g’alla massasi qabul biteriga uzatiladi, u massani 
yanchish uchun yanchish apparatlariga yo’naltiradi. 
Massa baraban va baraban tagligi orasidagi zazor orqali o’tayotganda undan 
don ajratadi va uning ko’p qismi to’pon bilan birga baraban tagligi g’alviridan 
silkitkich taxtaga tushadi.Qolgan massa qaytarish biteri vositasida poxol elagichga 
itqitib tashlanadi, u massani elaydi va natijada silkitgich taxtaga qolgan don, qipiq 
hamda xas-cho’plar tushadi.Poxol poxol tiqqichga uzatiladi, u uni g’aramlagichga 
beradi. Donli aralashma silkitgich taxtadan barmoqli panjaraga keladi, undan 
aralashma tozalagichning yuqorigi g’alviriga bir tekis qilib to’kiladi. Tozalagichning 
silkinib turuvchi yuqorigi va pastki g’alvirlarida aralashma ventilyator vujudga 
keltirgan havo oqimi tasiriga duch keladi.Bunda don va o g’ir aralashmalar g’alvir 
ko’zlari orqali o’tadi, xas cho’p va yengil aralashmalar esa yuqorigi g’alvirdan 
tushadi hamda havo oqimi va poxol tiqqich tasirida g’aramlagichga uzatiladi. 
Yanchilmagan boshoqlar pastki g’alvirdan tushib, boshoq shnegiga yo’l oladi, 
undan esa boshoq elevatori va kichik shnek orqali uzil-kesil yanchish uchun yanchish 

---

38 
qurilmasiga uzatiladi. G’alvir va havo oqimi yordamida tozalangan don, don 
shnegiga keladi, undan esa elevator hamda taqsimlash shnegi bilan bunkerga tashib 
ketiladi, undan shnek yordamida transport vositasiga ortiladi. G’aramlagich 
to’lganda poxol va to’pon an g’izga bo’shatiladi. 
G’aramlagich o’rniga maydalagich o’rnatilganda poxol truba bo’ylab tirkalma 
transport telejkasiga uzatiladi. G’allani alohida -alohida yi g’ishda kombayn jatkasiga 
podborshchik o’rnatiladi, u qator uyumlarni ko’tarib oladi va g’alla massasini 
jatkaning shnegiga uzatadi. Qolgan texnologik prosesslar xuddi bevosita kombaynda 
yi g’ishdagiga o’xshash bo’ladi. 
Boshqa kombaynlarning umumiy tuzilishi va ishlashi asosan shunga 
uxshashdir. Biroq kombaynlar o’lchamlari, ish organlarining o’tkaza oluvchanligi va 
ayrim agregatlari hamda yi g’ish birliklarining konstruksiyasi bilan bir-biridan farq 
qiladi.