“3 d texnologiyalar” fanidan O’quv qo’llanma

19-rasm. Space Explorer 
Space Explorer – 3D loyihachilar uchun mo’ljallangan qurilmalar ichida mutloq 
yetakchi qurilma. 
3D-ko'zoynaklar
— stereoskopik filmlarni tomosha qilish uchun bo’lib, hajm 
effekti har xil ko’rish nuqtalaridan olingan ikki xil ko’z uchun moslashtirilgan tasvir 
orqali amalga oshiriladi.Ob’yektlarni hajmli ko’rishga binokulyar ko’rish yordam 
beradi, buning uchun 2 ko’z kerak bo’ladi. Har bir ko’z alohida-alohida 2 o’lchovli 
tasvirni ko’radi. Ikki ko’z bir-biridan ma’lum bir masofada joylashganligi sababli (58—
72 мм kattalarda), miyaga bir tasvirning ikki tarafdan yetib kelishi kuzatiladi bunga 
parallax deyiladi. Ularning qayta ishlanishi natijasida keng hajmli tasvir hsil bo’ladi. 
Binokulyar ko’rish tamoyili asosi 3D filmlar va 3D fotografiyalarga 
kiritilgan. Kino yoki fotokamera 2ta obyektiv bilan, insonning 2 ko’zi kabi ikki 
tasvirni beradi, u esa stereojuftlikni shakllantiradi. Agar ularni qandaydir yo’l bilan har 
xil qilib yuborsak miya 3 o’lchovli tasvirni hosil qiladi. Tomosha qilishning har xil 
usullari mavjud shunga mos ravishda tasvirlash usullari ham mavjud.
 

---

32 
Tomosha qilish formatlari 
Alohida stereojuftliklar-
Kadrlar nisbatan gorizontal bir-biridan uzoq joylashadi. 
Kross va parallelga ajraladi. Ko’rinishidan anamorf stereojuflik. Anamorf stereojuftlik, 
gorizontal chiziqlar siqilgani sababli 2 barobarga tiniq emas. 
Parallel-
Chap tasvir chap ko’z uchun, o’ng tasvir o’ng ko’z uchun. 
Kross-
Chap tasvir o’ng ko’zga, o’ng tasvir chap ko’zga. 
Vertikal stereo juftlik (OverUnder)-2 tasvir ustma-ust joylashgan. Ko’rinishidan 
anamorf stereojuftlik. Anamorf stereojuftlik — kadr tiniqligi ikki barobar past (kadr 
siqilgan) vertical bo’yicha.