A. B. P a k ir d in o V u. A. V a L i X o n o V

S it o m e g a lo v ir u s li in fe k siv a ( T S M V I )
- 5 tipdagi gerpesvi- 
ruslar tomonidan chaqiriladi. SMVI OIV' infeksiyasiga chalingan-
80
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

larda eng og'ir opportunistik infeksiyalardan biri hisoblanadi va 
ko'pincha bemorlar o'limining sababchisi hisoblanadi. Kuzatuvlar 
natijasida shu narsa aniqlandiki. OITS blsqichida SMVIi 20—40 % 
bemorlarda uchraydi va bir vaqtning o'zida ko'plab ichki a'zolarni 
zararlavdi. Shu bilan bir vaqtda. kasallikning haqiqiy klinik man- 
zarasini va aslida qanchalik ko'p uchrashishini aniqlash juda mush- 
kul. chunki bu kasallik ko'pincha boshqa kasalliklar bilan birga 
keladi va klinikasi ham o'ziga xos emas. boshqa kasalliklarning 
klinikasiga o'xshashi mumkin.
OIV infeksiyasida sitomegaloviruslar (TSMV) juda ko'p hollar­
da ko'zni zararlaydi va retinit chaqiradi. Retinit OITS bosqichida 
50 % gacha bemorlarda kuzatiladi va ko'ruv nervining atrofiyasi 
yoki nekrotik vaskulit hisobiga rivojlangan ko'z to'rsimon pardasi- 
ning yoppasiga ko'chishi (total) oqibatida bemorning butunlay k o'r 
boMib qolishi bilan yakunlanadi. Jarayon ko'p o'chog'li nekrotik 
retinit ko'rinishida kechadi, unga gemorragiyalar qo'shiladi. paxta- 
simon oq o'ch og 'lar hosil bo'ladi. Markaziy asab tizimi 10-20 % 
bemorlarda zararlanadi. Yarim o'tkir ensefalit. meningoensefalit, 
mielit. poliradikulopatiya, polineyropatiya kuzatiladi (oyoqlarda). 
Bosh miya hujayralarini OIV bilan birgalikda SMVlar zararlashi 
oqibatida OITS demensiya kelib chiqadi, chunki bosh miyaning 
po'stloq qismida mikroinfarktlar kuzatiladi, ventrikuloensefalit 
oqibatida esa paraventrikular parenximada va bosh miyadan chiqa- 
yotgan 12 juft nerviarda nekrotik o'zgarishlar yuzaga keladi. SMVI 
oqibatida buyrak usti bezlarida ko'p o'chog'li koagulatsion nekroz 
kelib chiqadi, oshqozon-ichak tizimida yarali-nekrotik jarayonlar 
rivojlanadi (ezofagit, enterokolit). gepatit. sklerozlovchi xolangit, 
nefrit, miokardit, pankreatit, pnevmoniya kabi patologiyalar yuza­
ga chiqadi. OIV infeksiyasining oxirgi davrlarida kelib chiqadigan 
silla qurish. kaxeksiya holatlarida disseminatsiyalangan SMVIning 
ham ahamiyati bor. SMVining suyak iligiga patologik ta'siri nati­
jasida pantsitopeniya kelib chiqadi. SMV U S-28 deb kodlanuvchi 
oqsili OlVning CD4 hujayralarining ichiga kirishiga yordam bera­
di. o 'z navbatida. OlVning gp 120 oqsili esa SMVni faollashtiradi
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

va bu aytib o iilg a n holatlar ham patologik jarayonda muhim rol 
o'ynaydi. Ayollarda SMV jinsiy a'zolarni (bachadon bo'ynini. en- 
dometriyni, tuxumdonlarni. fallopiy trubalarini) zararlashi tufay li, 
bachadon bo'yni kartsinomasi rivojlanishiga sabablardan biri hi­
soblanadi.