I. O’quv materiallar 1

 
 
15-mavzu: O’simliklar genofondini saqlash 
1.
Ochiq urug’li dorivor o’simliklar kollekstiyasi 
2.
Bargli o’simliklar niholxonasi 
3.
Dorivor o’simliklar kollekstiyasi 
Ochiq urug’li o’simliklar kollekstiyasida 2012-2014 yillar mobaynida 
kerakli barcha agrotexnik tadbirlar olib borildi. Chet davlatlardan indeks orqali 
30 ga yaqin urug’ namunalari olindi, barcha urug’ namunalari sepildi va 
kollekstiya 20 dan ortiq tur va shakillar bilan to’ldirildi (jadval 2.4.1). 
Jadval 2.4.1 - Ochiq urug’li o’simliklar kollekstiyasiga 2012-2014 yillar 
mobaynida keltirilgan yangi o’simliklar ro’yxati 
№ Turning nomi 
№ Turning nomi 
1 
Pinus koraiensis 
12 
Larix ladebourii 
2 
Pinus peuce 
13 
Picea mariana Brittstens 
3 
Juniperus sabina varegata 
14 
Picea omorika Purk 
4 
Thuja occidentalis pendula L. 
15 
Pinus mugo turravar mugo 
5 
Microbiota decuesa 
16 
Pinus mugo Hesse 
6 
Larix laricina (Du Roi) K. Koch 
17 
Pinus x rhactica Brugger 
7 
Thuja occidentalis malonyon 
18 
Pinus controta Dougl.ex loud. 

---

129
8 
Thuja occidentalis yellov ribbon.
19 
Pinus mugo Mops Turra 
9 
Larix olgensis Henry vorkare 
20 
Abies sibirika 
10 
Larix olgensis mayr 
21 
Pinus strobus 
11 
Larix kaempferi blue rabbit 
Ochiq urug’li o’simliklar niholxonasida issiqxonada ildiz oldirilgan 
qalamchalar va urug’idan sepilib unib chiqqan nihollarni qatorlarga o’tqazish 
bo’yicha mavsumiy ishlar amalga oshirildi. Unib chiqqan nihollar ustida 
fenologik kuzatuv ishlari olib borilmoqda. 
Kollekstion niholxonada Botqoq sarvisi – 
Taxodium distichum
, Kazats 
archasi – 
Juniperus Sabina
, Oddiy archa – 
Juniperus communis
, G’arb tuyasi – 
Thuja occidentalis
, Sharqiy Osiyo relikti Ginkgo, Virgin archasi, Xitoy archasi, 
uzun bargli archa, Sharq biotasi kompakt shakli, Pixta, Torreya, Hamaestiparis 
va boshqa noyob o’simliklar urug’i va qalamchalari yordamida ko’paytirilib 
parvarishlanmoqda.
Bahorgi mavsumda niholxonadagi nihollar ko’chat bo’limiga o’tqazildi. 
Ushbu bo’limda yangi ko’chatxona tashkil etish ishlari boshlanib, qariib 
0,30 ga maydon kuzgi-bahorgi mavsumga ko’chat ekish uchun tayyor holatga 
keltirildi. 
Fenologik kuzatuvlar 2014 yil igna bargli o’simliklarning bir nechtasi 
uchun qulay kelganligini ko’rsatdi, ya’ni aksariyat onalik daraxtlari sifatli 
kubbalar hosil qildi.
Ushbu bo’limda Sharqiy Osiyo florasi relikti hisoblangan ikki bo’lakli 
Ginkko va boshqa noyob o’simliklarni o’rganish bo’yicha ilmiy ishlar olib 
borilmoqda. 
Mavsum davomida daraxt va nihollar yaxshi o’sib rivojlanishi uchun o’z 
vaqtida agrotexnik tadbirlar olib borildi, kasallik va zararkunandalarga qarshi 
kimyoviy ishlov berildi.
2013 yil 25 mayda igna bargli o’simliklarning zararkunandalariga qarshi 
BP purkagichi yordamida «Bagira 20 % em.k.» preparati bilan 650 tup 
zararlangan archaga ishlov berildi. 15 iyun, 16 iyul va 20 avgustda archa 
chervestiga qarshi matorli purkagich (KA 90) yordamida «Zipper 10l/10g.», 
«NESTOR 20 SP-10l/1,5g.» preparatlari bilan ishlov berildi. Archa chervestini 
tarqatuvchi manbalar batamom yo’q qilindi. Botanika bog’i bo’yicha daraxt va 
butalarning kasallik va zararkunandalarini aniqlash va o’rganish tadqiqotlari 
davom etmoqda. 

---