Termiz davlat universiteti iqtisodiyot va turizm fakulteti "moliya" kafedrasi

 

                           3. Materiallarni baholash usullari. 

Materiallar  aylanma  mablag‘lar  xisoblanib,  ularni  korxona  xo‘jalik  faoliyatidagi  xarakati  tez 

amalga  oshadi.  Materiallar  xar  bir  turini  tayyorlash  ular  xaqiqiy  tannarxini  aniqlash,  hisoblash 

ko‘pgina  hisoblashishni,  hamda  vaqtni  talab  etadi.  Materiallarni  baholashda  qo‘yidagi 

baholardan foydalaniladi: materiallarni reja bahosi va haqiqiy tannarhi. 

 

Materiallarni  xaqikiy  tannarxi  va  reja  bahosi  bo‘yicha  baholari  o‘rtasidagi  farq  analitik 

hisob orqali aniqlanadi va «Materiallar qiymati o‘rtasidagi farqlar» - 1610 schetda aks ettiriladi. 

 

Materiallar xaqikiy tannarxini aniqlashda baholashni qo‘yidagi usullaridan foydalaniladi: 

           1O‘rtacha tannarx AVECO. 

           2.FIFO – o‘rtacha chamalangan baholar bo‘yicha, birinchi tushum – birinchi xarajat. 

          3.LIFO – o‘rtacha chamalangan baholar bo‘yicha, ohirgi tushum – ohiri xarajat.  

 

Buxgalteriya  hisobi  milliy  standartining  №  5  sonida  materiallarni  baholashda  AVECO 

usulidan foydalanish tavsiya etilgan. 

Majburiyatlar baholanishi tomonlar kelishuviga asosan, pul ko‘rinishida aks ettiriladi. Sud 

qaroriga  ko‘ra,  vujudga  kelgan  majburiyat  summasi  esa,  sudning  tegishli  qaroriga  asosan  aks 

ettiriladi. 

Moliyaviy qo‘yilmalar joriy va bozor baholarida hisobga olinadi. 

Nomoddiy  aktivlar  baholanganda  boshlang‘ich  qiymatda  bozor  qiymatida,  balans  (hisob) 

qiymatda va hakozolarda xisobga olinadi.