Меҳнат дарсларини бадиий меҳнат технологияси билан уйғунлаштириш методикаси

1.Ёғочдан тайёрланган буюмларга пардоз беришда
ишлатиладиган материаллар.
Парда ҳосил қилувчи моддалар барча лок-бў­ёқ
материалларнинг асосий
таркибий қисмидир.
Булардан ташқари пардозлаш материаллари таркибига эритувчи ёки суюлтирувчилар, бўёқ
моддалари, тўлдиргичлар ва айрим ҳолларда парда ҳосил қилувчи моддалар
қотишини
тезлатадиган
бирикмалар киради.
Ёғоч биологик жиҳатдан турғун эмас, у гигроскопик матери­ал, ҳимоя қилинмаган ёғочнинг юза
қисмлари тез кир бўлади ва механик таъсирлардан шикастланади. Ёруғлик ва ҳаво таъсиридан
ҳимоя қилинмаган ёғоч юзалари вақт ўтиши билан қорайиб ранги ўзгаради.
Парда қатламнинг асосий вазифаси ёғоч юзасини кир бўлишдан ҳамда ёруғлик, намлик
ва ҳаво таъсиридан
ҳимоя қилишдир
. Қаттиқ парда қатламлари ёғоч юзасини маълум даражада
механик шикастланишдан сақлайди.
Парда қатламнинг
ҳимоя қилиш хусусиятлари
бирдай эмас, у бир неча омилларга,
масалан, парда ҳосил қилувчи модданинг табиати ва хоссаларига, қатлам қалинлигига ва унинг
таркибидаги пигментларга боғлиқ бўлади. Эпоксид, перхлорвинил ва полиуретан локлари ҳосил
қиладиган ҳимоя қатламларида қат­ламларнинг сув буғларини ўтказиш хусусияти жуда кам бўлиб,
(
10 сутка давомида 5... 20 мг/м2), алкид ва нитроцеллюлоза локларники эса юқорироқдир (30... 70
мг/м2).
Одатда, таркибида пигмент бўлган парда қатламларининг қаттиқлиги, буғ ва нам
ўтказмаслиги таркибида пигментлар бўлмаган парда ҳосил қилувчи моддалардан юқори туради.
Шунинг учун очиқ ҳавода ишлатиладиган буюмлар
пигментли лок-бўёқ материаллар
билан
пардозланади. Пардоз қатлам ёғочга намнинг сингишини маълум даражада ушлаб қолади.
Ўзидан намни ва буғни умуман ўтказмайдиган лок-бўёқ парда қатламлари йўқ, маълум
даража­да намлик ўтказади.

---

Пардозлашда ёғоч материалларнинг хоссаларини эътиборга
олиш
Ёғочларнинг ўзига хос хусусиятлари бўлиб, пардозлашда улар
эътиборга олинади.. Ёғочни пардозлаш усулини танлашда
унинг
тузилиши, хоссалари, турига шунингдек, ғоваклиги, қаттиқ ва
юмшоқлиги, текстураси, ранги, намлиги, толаларининг йўналиши
бўйича структурасининг бир хил эмаслиги ҳамда унинг таркибида
смола ёки ошловчи моддаларнинг
мавжудлиги эътиборга олинади.
Ёғоч бўялганда (локланганда) лок-бўёқ материаллар унинг
ғ
овакларига шимилади. Ғоваклар қанча кўп бўлса, лок-бўёқ
материаллар шунча кўп шимилади. Бу ҳолатнинг олдини олиш учун
лок-бўёқ материаллар суркалишидан аввал йирик ғовакли ёғоч
турларида улар
ғ
овак тўлдиргичлар
билан тўлдирилади, майда
ғ
овакли турлари эса
грунтовка қилинади
.
Ёғоч тури бўйича турлича қаттиқликка эга бўлади. Юмшоқ
турдаги
ёғочларни
пардозлашдан
аввал
уларнинг
юзаси
грунтовкаланади ёки шпатлёвкалаш орқали қаттиқ қатлам ҳосил
қ
илинади
. Бу ёғочнинг мустаҳкамлигини оширади.
Қ
аттиқ турдаги
ёғочлар бундай ишлов беришни талаб қилмайди.