12-ma’ruza bo’laklarga ajralmaydigan gaplar (SO‘z-gaplar), ularning

---

12-MA’RUZA 

BO’LAKLARGA AJRALMAYDIGAN GAPLAR (SO‘Z-GAPLAR), ULARNING 

O’ZIGA XOS XUSUSIYATLARI. TO‘LIQ VA TO‘LIQSIZ GAPLAR. TO’LIQSIZ 

GAPLARNING TUZILISH VA QO’LLANISH XUSUSIYATLARI 

Reja: 

1.  Sodda gap turlari 

2.  So’z gaplar 

3.  To’liq va to’liqsiz gaplar 

Tayanch  so’z  va  iboralar:  sodda  gap,  so’z  gaplar,  to’liq  va  to’liqsiz  gaplar, 

yig’iq va yoyiq gaplar.  

Gaplar tuzilish jihatdan ikki guruhga bo‘linadi:  

1.  Sodda  gap  bir  predikativ  birlikdan  iborat  bo‘lib,  uning  tarkibi  ayrim 

gaplarga  bo‘linmaydi.  Masalan:  G‘ir-g‘ir  shabada  turli-tuman  giyohlarning 

hidlarini  olib  keladi.  (O.).  Oqil  va  donolar  bilan  suhbatdosh  bo‘ling.  («Oz-oz 

o‘rganib dono bo‘lur»). 

2. Qo‘shma gap mazmun va grammatik jihatdan birikkan ikki va undan ortiq 

predikativ birliklardan tuzilib, uning tarkibi ikki va undan ortiq gaplarga bo‘linadi. 

Masalan: Hali daraxtlar barg chiqarmagan-u, pushti guldastaga o‘xshab gullagan 

bir  tup  bodom  qo‘shni  hovlining  devori  osha  yashnab  turibdi.  (P.Q.).  Haqiqiy 

do‘stlik suvdek zilol, qalbaki do‘stlik – tuz qo‘shilgan asal. (Maqol).