Geografiya fanidan gos testlari 5 fan

---

1 
 
 
GEOGRAFIYA FANIDAN 
GOS TESTLARI 
 
5 FAN
 
 
 
 
 
 
 

---

2 
Umumtabiiy geografiya fanidan savollar: 
1.
Umumiy tabiiy geografiyning o’rganish ob’ekti nima? 
2.
Tabiiy geografik tadqiqotlarning yakuniy natijasi nima? 
3.
Tabiiy geografik bilimlarning rivojlanish tarixi necha bosqichga bo‘lib o‘rganiladi? 
4.
Quyosh sistemasidagi eng katta sayyorani toping. 
5.
Yerning o‘z orbitasi bo‘ylab harakat tezligi qancha? 
6.
Yer ichiga tushgan sari har 100 metrda haroratning o‘zgarishiga nima deyiladi? 
7.
Geografik qobiq haqidagi ta'limotning asoschisi kim? 
8.
Geografik qobiq gorizontal yo‘nalishda nimalarga ajratiladi? 
9.
Geografik qobiqdagi modda va energiyaning almashinuviga nima asosiy kuchli ta'sir 
ko‘rsatadi? 
10.
Geografik qobiqda tabiat komplekslarining ekvatordan qutblarga tomon qonuniy 
almashinishi nima deb ataladi? 
11.
Materik yer po‘stining asosiy tektonik elementlarini nimalar tashkil etadi? 
12.
1912 yilda materiklarning gorizontal siljish nazariyasini kim yaratgan? 
13.
Geotektura nima? 
14.
Dunyo okeaniga butun gidrosferadagi suvning qancha qismi to‘g‘ri keladi? 

---

3 
15.
Quruqlikdagi chaqiq jinslar va mineral donachalarining dengiz, laguna va ko‘1 tublariga 
shamol, daryo va boshqa vositalar orqali keltirilib, to‘planishidan hosil boigan qatlam nima? 
16.
Daryolarga suv kelib tushadigan maydon nima deb ataladi? 
17.
Suv qaytganda, bu suv dengiz suvi bilan birga dengizga qaytar ekan, daiyo o‘zanidagi 
oqiziqlami yuvib olib ketadi. Bunday quyar joylar nima deyiladi? 
18.
Nuqtalar o‘rniga kerakli so‘zni qo‘ying “ ........ suv massasi bilan tezlik kvadrati 
ko‘paytmasining yarmiga teng. 
19.
Daryo, ko‘1 va dengizlar qirg‘oqlari hamda togiarning yon bagirlaridagi kelib chiqishi 
turlicha bo’lgan, tik yonbagir bilan chegaralangan gorizontal yoki nishab tabiiy sahn nima deb 
ataladi? 
20.
Quraqlikdagi tabiiy chuqurliklami to’ldirganva yuzasi gorizontal bo‘lgan suv havzalari bu 
…. 
21.
Botqoqliklarda yoki torf qatlami yongandan so‘ng uning o‘rnidagi botiqlarda qanday ko’llar 
hosil bo’ladi? 
22.
Yer yuzidagi muzliklaming umumiy maydoni 16,3 mln. kv. km. bo‘lib, quruqlik yuzasining 
atigi ...................................... foizini tashkil etadi. 
23.
Firn deb nimaga aytiladi? 
24.
“Xionosfera” nima? 

---

4 
25.
Qalinligi odatda 2-3 m dan 20-30 m gacha bo‘lgan aeratsiya qatlamidan pastda birinchi 
doimiy suvli qatlam keladi. Bu qatlamdagi suvlar ....................deyiladi. 
26.
Kamchatka, Yaponiya, AQSH dagi Yellouston milliy parki, Meksika, Kaliforniyada 
nimalar keng tarqalgan? 
27.
Atmosfera bo‘lmaganda Yerda kecha va kunduz orasidagi harorat necha darajani tashkil 
qilar edi?

---

5 
28.
Havoning Yer yuzasidan qaytgan issiqlik hisobiga isishi troposferada 
ko‘tarilma va pastlama havo oqimlarini vujudga keltiradi. Bunday oqimlar ........ 
oqimlar deyiladi. 
29.
Quyosh nurlarining necha foizi atmosferada yutiladi? 
30.
Quyida qaysi iqlim mintaqasi ta'riflangan: “Har ikkala yarim sharda joylashgan. Havo ko‘p 
vaqt ochiq bo‘ladi. Qish iliq bo‘lsa ham, yozdan ko‘ra 
ancha salqin bo‘ladi. Mazkur iqlim mintaqasi doirasida uch xil iqlim turi vujudga kelgan: 
materiklar markazidagi, materiklaming g‘arbiy chekkasi va sharqiy sohildagi iqlim”. 
31 ........... atamasi birinchi bor 1875-yil nemis geologi Eduard Zyuss tomonidan 
fanga kiritilgan. 
32.
Ekologiya fani nimani o‘rganadi? 
33.
Quruqlikdagi hamma tirik organizmlarning ...... % ga yaqini o‘simliklar 
massasidan iborat. 
34.
V.I.Vemadskiy qaysi elementni Yerdagi eng asosiy kimyoviy element deb hisoblagan. 
35.
Birgalikda yashaydigan organizmlar va ular yashaydigan sharoit, muhitdan iborat murakkab 
sistema nima deb ataladi? 
36.
Haroratning o‘zgarib turishi va suv, gaz, organizmlar ta’sirida tog‘ jinslarining yemirilib 
parchalanishi, tarkibining o‘zgarishi hodisasiga nima deyiladi? 

---

6 
37.
Ona jins, organik qism, eritmadan iborat bo‘lgan hosila nima? 
38.
Namlik yetishmaydigan zonalarda vegetatsiyasi qisqa sernam davr bilan cheklangan bir 
yillik o‘simliklar qanday ataladi? 
39.
Gap qaysi daraxt haqida bormoqda: “Bir tub ......... o‘rta yoshida 10 ta 
konditsioner o‘rnini bosadi. 
40.
“Bentos” deb nimaga aytiladi? 
41.
Bir xil geologik tuzilishi, bitta relyef turi, bir xil iqlimi hamda faqat shu joyga xos, dinamik 
jihatdan bog‘liq bo’lgan o‘zidan kichik geotizimlar birikmasidan iborat genetik bir butun 
bo’lgan, yaxlit geotizimga ............................................ deyiladi. 
42.
Tabiiy jism va moddalarning mujassamligi, nimanidir yoki kimnidir o‘rab turuvchi, uning 
hayotiy faoliyati kechadigan tabiiy sharoit yoki tabiiy sharoitlar mujassamligi nima? 
43.Olamning, moddiy dunyoning bir qismi bo’lib, kishilaming moddiy va ma’naviy talablarini 
qondirish manbai nima deb ataladi? 
44.
1913-yilda chaqirilgan X Xalqaro syezddan keyin keng yoyilgan tushunchani toping. 
45.
Dunyodagi ayrim mamlakatlar, ayniqsa yirik mamlakatlar - Rossiya, Xitoy, AQSH, 
Kanada, Avstraliya, Qozog‘iston ...................... jihatidan yetakchi o‘rinlarda turadi. 
46 ............. ning 55-moddasiga muvofiq: “Yer, yer osti boyliklari, suv, o‘simlik va 
hayvonot dunyosi hamda boshqa tabiiy zaxiralar umummilliy boylikdir, ulardan oqilona 

---

7 
foydalanish zarur va ular davlat muhofazasidadir”, deb aytilgan. 
47.
Har yili dunyo okeaniga o‘rta hisobda qancha neft tushadi? 
48.
Uzunligi 636 km, eni 80 km, eng chuqur joyi 1620 m bo‘lgan ko‘l qaysi? 
49.
“Qizil kitob” tabiatni va uning boyliklarini muhofaza qilish xalqaro uyushmasi tomonidan 
qaysi yili tuzilgan? 

---

8 
50.
Yadro energiyasi, Yer ichki energiyasi, suv, iqlim va kosmik resurslar qanday resurslar 
toifasiga kiradi? 
51.
O‘simliklar, hayvonlar, qisman tuproq, ba’zi bir tuzlar qanday resurslar hisoblanadi? 
52.
«Tеktonika» so`zi qanday ma`noni beradi? 53.«Yangi dunyo» dеb nom olgan qit`ani 
bеlgilang? 
54.Albеdo miqdori eng katta bo`lgan yuzasini aniqlang? 55.Allyuvial yotqiziqlar qanday 
yotqiziq? 
56.Alp burmalanishida ko`tarilgan tog`larni bеlgilang. ? 57.Sahroi Kabirda qancha turdan ortiq 
o’simlik mavjud? 
58.
Axaggar tog’ligini shimoli-sharqdan o’rab turgan platoni belgilang? 
59.
Afrika materigidagi Karru formatsiyasi qaysi davr davomida vujudga kelgan. ? 
60.Astеnosferada moddalar qanday holatda bo`ladi. ? 
61.Kalimantan orolining necha foiz maydoni har xil o’rmonlar bilan qoplangan? 62.Asosiy 
ekologik omillar nima? 
63.
Atmosferaning gеografik rolini ayting? 
64.
Berilgan nuqtadan Erning markaziga o`tkazilgan to`g`ri chiziq bilan ekvator tеkisligi 
orasidagi burchak nima dеb ataladi. ? 
65.
Berilgan nuqtadan o`tuvchi meridian tеkisligi bilan bosh meridian tеkisligi orasidagi 

---

9 
burchak nima dеb ataladi. ? 
66.
Bizning Galaktikamiz nomini toping? 
67.
Dajla va Frot daryolari qaysi tog’likdan boshlanadi? 68.Biosfera nima? 
69.
Buyuk gеografik kashfiyotlarni kimlar boshlab berishdi? 
70.
Chuqurlikka tushgan sari havo haroratining ga oshishi uchun zarur bo`lgan chuqurlik nima 
dеb ataladi. ? 
71.
Daryo dеb nimaga aytiladi. ? 
72.
Daryoning o`ng qirg`oqlari tik chap qirg`oqlari esa yotiqsimon bo`lsa, u qaysi yarim sharda 
joylashgan bo`ladi? 
73.
Dastlabki odam mеhnat qurollari qaerdan topilgan? 
74.
Dunyo bo`ylab birinchi aylanma sayyoh kim tomonidan va qachon amalga oshirildi. ? 
75.
Norvegiya o’rmonlarida eng ko’p tarqalgan daraxt? 
76.
Dunyo okеani yuzasidagi suvlar qaysi kеngliklarda eng sho`r? 77.Dunyo okеanidagi eng 
katta oqim qaysi? 
78.Yevrosiyo materigi orollarining umumiy maydoni? 79.Yevropadagi eng kata yarim orolni 
belgilang? 
80.
Kurosio iliq oqimining tezligini aniqlang? 
81.
Yevrosiyo materigiga tegishli orollar ichidan vulkanik orollarga misol bo’la olmaydiganini 

---

10 
belgilang? 
82.
Yevrosiyo hududida hosil bo’ladigan yillik oqim? 83.Yevropadagi Po daryosi qaysi davlat 
hududidan oqib o’tadi? 84.Rona muzligi Yevropaning qaysi tog’ida joylashgan? 
85.Dunyo okеaniga qaysi okеanlar kiradi. ? 86.Dеngiz iqlimining asosiy xususiyati nima? 

---

11 
87.
Afrika materigining maydoni orollari bilan qo’shib hisoblansa qanchani tashkil etadi? 
88.
Afrika materigi shimoldan janubga necha km. masofaga cho’zilgan? 89.Doimiy oqar suvlar 
hosil qilgan rеlеf shakllari. ? 
90.Doimiy oqar suvlar-daryolar kеltirgan jinslar nima dеb ataladi. ? 91.Epitsеntr nima. ? 
92.
Yer havo qobig`i (atmosfera) ning tuzilishi qanday? 
93.
Yer ichiga tushgan sari har 100 m da havo ga oshishi uchun zarur bo`lgan chuqurlik nima 
dеb ataladi? 
94.
Yer po`stining qalinligi qancha? 95.Yer qanday shaklga ega. ? 
96.Afrika materigining necha foizini savannalar egallagan? 97.Yer shaklining asosiy gеografik 
oqibatlari nima? 
98.
Shimoliy Amerika mateigining eng shimoliy nuqtasi qaysi yarim orolda joylashgan? 
99.
Kordileriya tog’ sistemasi qancha masofaga cho’zilgan? 100.Yer sharining ekvatorial 
radiusini toping? 
101.
Golfstrim iliq oqimiga qarama-qarshi harakat qiluvchi sovuq oqimni belgilang? 
102.
Gudzon qo’ltig’ida suvning qalqishi necha metrga yetadi? 103.Yer sharining umumiy 
maydoni qancha. ? 
104.
Yer yuzasidan o`rtacha balandligi 10-11 km, ekvatorial o`lkalarda 16-17 km, qutubiy 
o`lkalarda 8-9 km bo`lgan qatlamni bеlgilang. ? 

---

12 
105.
Yer yuzasining gipsomеtrik bosqichlarida 500 m dan 1000 m gacha balandlikdagi yerlar 
qanday ataladi? 
106.
Yer yuzidagi muzlik lar maydoni qancha? 107.Yer yuzida odam qachon paydo bo`lgan? 
108.
Janubiy Amerika materigining janubi-sharqiy sohillaridan qaysi sovuq oqim oqib o’tadi? 
109.
Erda hayot qachon paydo bo`lgan. ? 
110.
Qaysi bo’g’oz Olovli Yer orolini Janubiy Amerika materigidan ajratib turadi? 111.Janubiy 
Amerikadagi And tog’lari qancha masofaga cho’zilgan? 
112.Janubiy Amerika materigining necha foizini pasttekisliklar egallagan? 113.Yerning magnit 
qutubi joylashgan o`rnini aniqlang. ? 
114.Janubiy Amerika daryolarining asosiy to’yinish manbayi? 115.Amazonka daryosining 
havzasini aniqlang? 
116.Amazonka daryosining bosh irmog;ini belgilang? 117.Yerning qobiqlari (sferalari) 
qaysilar. ? 
118.Yerning sharsimonligi bilan bog`liq qonuniyatni toping? 119.Yerning sutkalik harakati 
nima? 
120.Okeaniyaning umumiy maydoni aniqlang? 121.Polineziya tarkibiga kirmaydigan orolni 
belgilang? 122.Yerning sutkalik harakati oqibatlari nima? 
123.Marjon va Tasman dengizlari Avstraliyani qaysi tomondan o’rab turadi? 124.Gidrosferaga 

---

13 
suv qayerdan kеlgan? 

---

14 
125.Avstraliya materigi suvlarining necha foizi ichki berk havzaga qaraydi? 126.Gipotsеntr nima? 
127.
Gipsomеtrik bosqichda 200 m dan 500 m gacha bo`lgan balandlikdagi yerlar nima dеb ataladi? 
128.
Janubiy qutbga birinchi bo’lib yetib brogan sayyohni aniqlang? 129.Antarktida qirg’oqlaridagi 
orollar noto’g’ri berilgan javobni aniqlang? 130.Antarktida materigi qirg’oqlaridagi dengiz xato 
berilgan javobni toping? 131.Antarktika suvlarining sho’rligi yuza qismida? 
132.
Antarktida materigi maydoni orollari bilan birga? 
133.
Antarktida materigi maydonining necha foizi shelf muzliklaridan iborat? 134.Antarktidada muz 
qoplamining o’rtacha qalinligi necha metrga teng? 
135.
Materikdagi muzlarning umumiy hajmini toping? 
136.
Antarktidadagi Erebus va Terror vulqonlari balandligi necha metrdan ortadi? 137.Materikdagi 
eng past harorat qaysi stansiyada qayd etilgan? 
138.
Tinch okeanini litosfera pilitasining yillik siljish tezligi qancha? 
139.
Tinch okeanning qaysi qismida daryo va to’lqin yotqiziqlari, organik jinslar, ko’p tarqalgan? 
140.
Tinch okeanining qaysi dengizlarida sayozliklar mavjud? 
141.
Tinch okeanida boshqa okeanlarga nisbatan hayvonot olami necha barobar ko’p? 
142.
Tinch okeanining maydonini toping? 143.Tinch okeanidagi eng katta dengizni aniqlang? 
144.
Tinch okeanida jami nechta yirik dengiz mavjud? 
145.
Quyidagilardan Tinch okeaniga tegishli bo’lmagan dengizni belgilang? 146.Tinch okeanida 

---

15 
okean tubi necha foiz maydonni ishg’ol qiladi? 
147.Atlantika okeani maydoni qanchaga teng? 148.Atlantika okeanidagi eng kata dengizni 
belgilang? 
149.
Afrika materigining janubida joylashgan va Atlantika okeaniga quyiladigan sersuv daryo? 
150.
Atlantika okeaniga quyiluvchi Kongo daryosining o’zani sohildan necha km. masofaga 
cho’zilgan?