O‘zbekiston davlat jismoniy tarbiya va sport universiteti

Tushuntirish xati 
xizmat sohasidagi, xizmatga aloqador masalani, uning 
ayrim jihatlarini yozma izohlovchi va muassasa (bo‘lim) rahbariga (ichki) yoki 
yuqori tashkilotga (tashqi) yo‘llanuvchi hujjatdir. 
Tushuntirish xati ichki 
va 
tashqi xususiyatga 
ega. Tushuntirish xati yuqori 
tashkilotga yuborilayotganda, u ko‘pincha biror asosiy hujjat (rejalar, hisobotlar , 
loyihalar)ga ilova tarzda bo‘lib, mazkur hujjatni umuman yoki uning ba’zi o‘rinlarini 
qisman izohlab, tushuntirib beradi. Bu xildagi tushuntirish xati, shuningdek 
muassasada bo‘lib o‘tgan voqea –hodisaga, rahbarning ba’zi xatti-harakatiga, 
rejalashtirilgan ishlarning bajarilmay qolishiga ham izoh beradi va dalillaydi. Demak, 
bu holda tushuntirish xati mustaqil hujjat hisoblanmaydi, shunga qaramay u muassasa 
xos ish qog‘ozida rasmiylashtiriladi va rahbar tomonidan imzolanadi. 
Ichki, boshqacha aytganda, 
shaxsiy tushuntirish xatlari 
asosan xodim (ishchi, 
xizmatchi, shirkat xo‘jaligi a’zosi, talaba) tomonidan, ba’zan bo‘linmalar rahbarlari 
tomonidan muassasa rahbari nomiga yoziladi. Bevosita xodim (muallif) tomonidan 
imzolanadigan bunday tushuntirish xati oddiy qog‘ozga yoziladi.Shaxsiy tushuntirish 
xatlari odatda mansabdor (rahbar) shaxsning talabi bilan yoziladi, chunki u 
keyinchalik xodim haqida muayyan qarorga kelishi, unga nisbatan tegishli intizomiy 
jazo chorasi qo‘llash yoki, dalillar asosli (uzrli) bo‘lsa, qo‘llamaslik uchun asos 
vazifasini o‘tashi mumkin. 
Tashqi, 
xizmat yuzasidan 
korxona, muassasa va hokazolar nomidan 
yoziladigan 
tushuntirish xatlari 
xos ish qog‘ozda rasmiylashtiriladi va ularning 
to‘liq nomi ushbu qog‘ozda aks etadi.Ichki tushuntirish xatlarida esa rahbar yoki 
xodimning e’lon to‘liq nomi deyilganda, u ishlaydigan (o‘qiydigan) bo‘linmaning 
nomi, shaxs lavozimi, ismi, ota ismining bosh harflari va familiyasi nazarda tutiladi. 
TILXAT – 
pul, hujjat, qimmatbaho buyumlar yohud boshqa biror narsa 
olinganligini tasdiqlovchi rasmiy yozma hujjat. 

---

70