Oʼzbekiston respublikаsi oliy vа oʼrtа mаxsus tаʼlim vаzirligi toshkent kimyo-texnologiya instituti

Литература 
1.
 
Артыков А. Компьютерные методы анализа и синтеза химико-технологических 
систем. учеб. Т.Ворис нашриёти. - 2012. 160 с.
 
 
Рис. 1. Кривая переходного процесса САР в 
одноёмкостном объекте однокорпусной 
флотации 

---

87 
YANGI O’ZBEKISTONNING MDH MAMLAKATLARI BILAN TASHQI SAVDO 
ALOQALARI ULUSHI 
 
Tursunova M.R. Abduqodirova N.
Toshkent kimyo-texnologiya instituti 
 
“Shuni alohida ta’kidlamoqchimanki, MDH Oʻzbekiston uchun shunchaki muloqot, fikr 
almashish va qarashlarni solishtirish "maydoni" emas. Bu tuzilma biz uchun ustuvor sohalarda 
amaliy hamkorlik qilishning gʻoyat muhim institutidir, Hamdoʻstlikka a’zo mamlakatlar esa bizning 
doimiy sheriklarimiz, qoʻshnilarimiz va doʻstlarimizdir. Biz Oʻzbekistonning MDH doirasidagi 
huquqiy bazasi va hamkorligi holatini tubdan qayta koʻrib chiqish va shu asosda uni kengaytirish 
uchun imkoniyatlar istiqbolini belgilab olishni rejalashtirganmiz. MDHning biz avval ishtirok 
etmagan tarmoq organlari faoliyatida ishtirok etishga tayyormiz.” 
Shavkat Mirziyoyevning Mustaqil Davlatlar
Hamdoʻstligi Davlat rahbarlari kengashi majlisidagi nutqi 
 
O‘zbekiston Respublikasi o‘z milliy manfaatlariga asoslangan holda ochiq, o‘zaro manfaatli va 
konstruktiv tashqi siyosat olib boradi. Respublikaning zamonaviy tashiq siyosiy kursi dunyoda va 
mintaqada shiddat bilan o‘zgarayotgan vaziyat, hamda mamlakatning ichidagi keng ko‘lamli 
o‘zgarishlarga asoslanib shakllanadi. 
O‘zbekiston Respublikasi tashqi siyosiy faoliyatining bosh maqsadi – davlat mustaqilligi va 
suverenitetini, xalqaro maydondagi o‘rni va rolini mustahkamlash, yon-atrofida xavfsizlik, 
barqarorlik va ahil qo‘shnichilik muhitini shakllantirish, respublikaning tashqi iqtisodiy manfaatlarini 
faol tarzda ilgari surish hisoblanadi. 
Mustaqil Davlatlar Hamdo‘stligi (MDH) 1991-yil 8-dekabrdagi MDH tuzish to‘g‘risida bitim 
va 1991-yil 21-dekabrdagi mazkur Bitim Protokoli asosida tashkil qilingan. Ozarbayjon 
Respublikasi, Armaniston Respublikasi, Belarus Respublikasi, Qozog‘iston Respublikasi, Qirg‘iz 
Respublikasi, Moldova Respublikasi, Rossiya Federatsiyasi, Tojikiston Respublikasi, Turkmaniston, 
O‘zbekiston Respublikasi va Ukraina MDH ishtirokchi davlatlari hisoblanadi. 1992 yil 4 yanvarda 
O'zbekiston Respublikasi MDH (Mustaqil Davlatlar Hamdo'stligi)ga a'zo bo'ldi.. MDH Ijroiya 
Qo‘mitasi Hamdo‘stlikning ijro etuvchi, ma’muriy va muvofiqlashtiruvchi idorasidir. Uning shtab-
kvartirasi Minskda va bo‘linmasi Moskvada joylashgan. 
O‘tgan yillar mobaynida MDH doirasida ishtirokchi davlatlar uchun savdo-iqtisodiy 
munosabatlar, kommunikatsiya va transport tarmoqlarini yanada rivojlantirish, xavfsizlikni 
ta’minlash hamda gumanitar aloqalarni mustahkamlash kabi ustuvor yo‘nalishlarni o‘z ichiga oluvchi 
qator hayotiy muhim yo‘nalishlar bo‘yicha keng ko‘lamli huquqiy asos yaratildi va hamkorlikning 
vosita va mexanizmlari ishlab chiqildi. Hamdo‘stlik ishtirokchi davlatlarning barqaror ruvojlanishi 
va xavfsizligiga to‘sqinlik qiluvchi har qanday tahdid va xavf-xatarlarga o‘z vaqtida munosib javob 
qaytarish borasida o‘zaro maqbul yondoshuvlar va kelishilgan amaliy chora-tadbirlarni ishlab 
chiqish, muammo va kelishmovchiliklarni hal qilish, MDH hududidagi fuqarolarning o‘zaro muloqot 
yuritishlari uchun keng imkoniyat yaratdi. 
O‘zbekistonda MDHga ko‘p rejali munosabatlarni muvofiqlashtiruvchi mexanizm va bevosita 
muloqotlar olib borish, davlatlararo muzokaralarni tashkil qilish, jumladan MDH formatida davlat 
rahbarlari va tegishli idoralar boshliqlari darajasida ikki tomonlama uchrashuvlar o‘tkazish maydoni, 
shuningdek, ko‘p tomonlama hamkorlik shart-sharoitlarini yaratishda manfaatdor bo‘lgan suveren 
davlatlarning birlashmasi sifatida qarashadi. O‘zbekiston Respublikasi MDHning asosiy nizomiy va 
tarmoq organlari faoliyatida ishtirok etadi. O‘zbekiston Hamdo‘stlik tashkil etilgandan bоshlab uning 
dоirasida iqtisоdiy intеgratsiyani chuqurlashtirish va yangicha asоsda хo‘jalik alоqalarini 
jarayonlarga siyosiy tus bеrmagan hоlda amalga оshirish tarafdоri bo‘lgan davlatlar qatorida 
hisoblanadi. 
MDH malakatlari bilan hamkorlik mamlakatimiz tashqi siyosatining ustuvor yo‘nalishi bo’lib 
kelmoqda. Mazkur davlatlar bilan respublikamiz tarixan shakllangan siyosiy, iqtisodiy, transport-

---

88 
kommunikatsion va boshqa aloqalarga ega. O‘zbekiston Hamdo‘stlik mamlakatlari bilan tenglik, 
o‘zaro foydalilik, bir-birining manfaatlarini hurmat qilish va e’tiborga olish tamoyillari asosida ikki 
tomonlama hamkorlik munosabatlarini qurishni davom etib kelmoqda. 
Mustaqil Davlatlar Hamdo‘stligi bilan olib borilayotga faol aloqalar natijasida 2020 yil 18 
dekabrda bo’lib o‘tgan MDH sammitiga mamlakatimiz rahbari bo’lmish Shavkat Mirziyoyev 
rahbarlik qildilar. MDHga raislik mamlakatimizning imiji va obro'sini mustahkamladi, 
davlatimizning ishonchli xalqaro sherik sifatida yuqori salohiyatini namoyish etdi hamda MDH 
maqomini mustahkamlashga ham hissa qo'shdi.
Mamlakatimiz nafaqat siyosiy, balki ijtimoiy hamda iqtisodiy sohalarda ham MDH 
mamlakalari bilan faol hamkorlikni yo’lga qo’ygan. Bugungi kunda MDHga kiruvchi 
mamlakatlarning nufuzli OTMlari bilan yurtimiz OTMlari qo’shma ta’lim dasturlari orqali malakali 
kadrlar tayyorlashmoqda. Hamkorlikda qo’shma korxonalar o’z faoliyatini yuritmoqda. 
Respublikamizda tashqi savdoni qo'llab-quvvatlash hamda MDH davlatlari bilan ushbu 
sohadagi hamkorlikni yanada mustahkamlash bo'yicha olib borilayotgan chora-tadbirlar natijasida, 
2021 yilning yanvar-mart oylarida, tashqi savdo aylanmasida MDH davlatlarining ulushi 40,3 % ni 
tashkil etib, tashqi savdo aylanmasidagi 2020 yilning mos davriga nisbatan ulushi 4,8 % ga 
ko'paygan.