Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон миллий университети ҳ. П. Абулқосимов, М.Ҳ. Абулқосимов иқтисодиёт қисқача изоҳли луғат «noshirlik yog‘dusi»



Download 2,5 Mb.
Pdf ko'rish
bet44/350
Sana20.06.2022
Hajmi2,5 Mb.
#680232
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   350
Bog'liq
IZOHLI LUGAT

Бозор механизмининг камчиликлари. Бозор иқтисо-
диётининг ҳам ўзига хос камчилик ва зиддиятлари мавжуд 
бўлиб, улар аввалом бор унинг асосий зиддиятида ифода
-
ланади. Бозор иқтисодиётининг асосий зиддияти шундан 
иборатки, у ўзининг бош назорат механизми – рақобатнинг 
кучсизланишига йўл қўяди ва хатто буни рағбатлантиради. 
Бундай иқтисодиётда рақобат кучсизланишининг иккита 
асосий манбаи мавжуд: 1) бозор иқтисодиёти шароитида
-
ги эркин муҳитда тадбиркорлар фойда кетидан қувиб ва ўз 
иқтисодий мавқеларини яхшилашга интилиб, рақобатнинг 
чекланган йўлидан озод бўлишга ҳаракат қиладилар. Фир
-


56
маларнинг қўшилиб кетиши, компанияларнинг хуфёна ке
-
лишуви, рақобатлашувнинг ноқонуний усуллари (масалан, 
жисмоний куч ишлатиш, зўравонлик, тазйиқ ўтказиш ва ҳ.к.)
ни қўллаш – буларнинг барчаси рақобатнинг кучсизлани
-
ши ва унинг тартибга солувчилик таъсирининг пасайиши
-
га олиб келади; 2) бозор тизими рағбатлантирадиган техни
-
ка тараққиёти ҳам рақобатнинг заифлашишига олиб келади. 
Энг янги технология, одатда: а) жуда катта миқдордаги реал 
капиталдан фойдаланишни; б) йирик бозорлар бўлишини; в) 
комплексли, марказлашган ва қатъиян бир бутун бўлиб бир
-
лашган бозорнинг таркиб топишини; г) бой ва ишончли хом 
ашё манбаларини талаб қилади. Бундай технология бозор
-
нинг ҳажмига нисбатан кенг миқёсдаги ҳисобланувчи иш
-
лаб чиқарувчилар мавжуд бўлиши зарурлигини билдиради. 
Бошқача айтганда, энг янги технологияни қўллаш асосида 
ишлаб чиқаришнинг энг юқори самарадорлигига эришиш, ак
-
сарият ҳолларда кўп миқдордаги майда фирмалар эмас, унча 
кўп бўлмаган йирик ишлаб чиқарувчилар мавжуд бўлишини 
тақозо қилади. Бозор иқтисодиётининг асосий зиддиятлари 
билан бир қаторда қуйидаги 
камчилик ёки салбий жиҳатлари
ҳам мавжуд: а) жамиятнинг юқори эҳтиёжли товарлар билан 
таъминланишига кафолат бермаслиги; б) жамият аъзолари да
-
ромадларидаги тенгсизликнинг кучайиб бориши ва аҳолининг 
табақаланиши; в) ижтимоий неъматлар ва хизматларни ишлаб 
чиқариб, бозорга таклиф қилишга қодир эмаслиги; г) товар
-
лар ҳажми билан пул массаси ўртасидаги рўй бериб турадиган 
номувофиқликни бартараф эта олмаслик; д) атроф- муҳитни 
ишлаб чиқариш ва бошқа фаолият турлари таъсиридан му
-
хофаза қилиш механизмининг мавжуд эмаслиги; е) ресурс
-
ларнинг қайта тикланмайдиган турларини сақлаш имкони
-
ятининг йўқлиги; ж) меҳнат қилиш билан боғлиқ кафолат-
ларнинг мавжуд эмаслиги; з) фанда фундаментал ва амалий 
тадқиқотларнинг ривожланишига кўмаклашувнинг йўқлиги; 
и) ривожланишнинг беқарорлиги ҳамда ижтимоий ишлаб 
чиқаришнинг пасайиш ҳолатларининг мавжудлиги.


57

Download 2,5 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   350




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish