Ozbek-Tariyx-1-70-(каракалпак). indd

Este saqlań!
Bul dáwirde xalıqtıń ortasha jıllıq ósiw páti 2,8% ti quraǵan. 
1991-jılǵa kelip elde xalıq sanı 20,7 million adamnan artıp, 
1990-jılǵa salıstırǵanda 386,0 mıń adamǵa ósken. Bul bolsa Óz-
bekstanda xalıqtıń ósiw pátleri Awqam pátlerine qaraǵanda úsh 
eseden zıyat joqarı bolǵanın kórsetedi.
Este saqlań!
2018-jılı 1-yanvar boyınsha Ózbekstan xalqı 32,65 million 
adamdı quraydı. Bul kórsetkish 2017-jılǵa salıstırǵanda 1,7% ke 
ósken. Sonıń ishinde, qala xalqınıń sanı ulıwma xalıqtıń 50,6% in, 
awıl xalqı 49,4% ti quraydı. Xalqınıń sanı 3 million adamnan asqan 
aymaqlar sanı 4 bolıp, olar Samarqand, Ferǵana, Qashqadárya 
hám Andijan wálayatları esaplanadı. Ózbekstanda Orta Aziyadaǵı 
ulıwma xalıqtıń 1/3 bóliminen kóbiregi jasaydı.
Sociallıq infrastruktura tarawları — densawlıqtı saqlaw, xalıq bilim-
lendiriwi, mektepke shekemgi balalar mákemeleri júdá awır jaǵdayda 
bolıp, mektep hám emlewxanalardıń 60% qolaysız orınlarda jaylas-
tırılǵan. Bul bolsa sol dáwirde insannıń hár tárepleme kámal tabıwı, 
onıń shaxs sıpatında ruwxıy rawajlanıwı bılay tursın, kóbinese jasaw 
ushın kerek bolǵan eń ápiwayı nárseler de jetispegenin kórsetedi.

---

54
Sociallıq siyasat koncepciyasınıń qáliplesiwi.
Xalıqtıń sociallıq qor-
ǵalıwın támiyinlew mámleket siyasatınıń bas baǵdarı esaplanadı. Islam 
Karimov tárepinen islep shıǵılǵan bes principtiń áhmiyetli bólimi 
xalıqtı sociallıq qorǵaw ekenligi de usınıń menen baylanıslı. Ózbekstan 
húkimeti áne usı bes princip tiykarında ótiw dáwirinde xalıqtı sociallıq 
qorǵaw boyınsha zárúr ilajlar kórdi. Bul ilajlar adamlardıń turmıs dáre-
jesiniń keskin tómenlep ketiwiniń aldın alıwda áhmiyetli rol oynaydı.
Elimizde sociallıq baǵdarlanǵan bazar ekonomikasın payda etiwde 
mámleket tárepinen kúshli sociallıq qorǵaw siyasatı alıp barıldı. 
Sociallıq siyasat Ózbekstannıń óz ǵárezsizlik hám rawajlanıw jolınıń 
jetekshi principlerinen biri esaplanadı. Respublikada sociallıq qorǵawdıń 
huqıqıy ortalıǵı jaratıldı, oǵan nızamlı tiykar salındı. Sociallıq qorǵaw 
principleri Ózbekstan Respublikasınıń Konstituciyasında kepilliklenip, 
qabıllanǵan nızamlarda óz kórinisin taptı. Mámlekette dáramat alıwdıń 
kepillikleniwi ámelge asırıldı.
Eń kem is haqı hám basqa tólemler, ádette aldınnan kóbeytilip 
kelindi, bahanıń ózgeriwi menen baylanıslı alıp barıldı, bul bolsa xalıqtıń 
tóleminiń saqlanıp qalıwın támiyinledi hám turmıs dárejesiniń keskin 
tómenlep ketiwine jol qoymadı.
Xalıqtı sociallıq qorǵawdıń ekinshi baǵdarı — ishki tutınıw bazarın 
qorǵaw hám de azıq-awqat ónimleri hám azıq-awqatlıq emes zatlarınıń 
tutınıwın belgili dárejede saqlap turıw boldı. Buǵan erisiwde áhmiyetlisi, 
ónimler eksportın bajıxana sisteması arqalı qadaǵalaw hám olarǵa joqarı 
baj tólemlerin engiziw, kúndelikli zárúr tovarlardı normada satıwdı 
shólkemlestiriw sıyaqlı ilajlar úlken áhmiyetke iye boldı.
Ekonomikalıq reformalardıń dáslepki basqıshında sociallıq siya-
sattı ámelge asırıwdıń úshinshi baǵdarı — xalıqtıń kem támiyinlengen 
qatlamların sociallıq qorǵaw hám qollap-quwatlaw boyınsha ilajlar 
kórilgeni boldı. Bul baǵdarda xalıqtıń sociallıq jaqtan tómen qatlamları