Toshkent tibbiyot akademiyasi ergashev u. Y. Xirurgik kasalliklar

Davolash
.
Reaktiv oldi davrida davolash bemorni isitishga qaratilgan. Bemorni 20
0
dan 37
0
S gacha bo‘lgan issiq vannaga solinadi. Shikastlangan a’zodan tashqari. 
Vena ichiga isitilgan infuzion suyuqliklar quyiladi. Qon tomirlarni kengaytiruvchi 
dori dormonlar buyuriladi. Sovuq urgan sohaga quruq aseptik bog‘lam qo‘yiladi. 
Reaktiv davrida davolash sovuq urishining darajasiga bog‘liq bo‘ladi. I darajada: 
quruq aseptik bog‘lamlar va fizioterapiya. II darajada: birlamchi xirurgik ishlov 
berish, pufakchalarni ochish va olib tashlash, teriga spirt bilan ishlov berish, 
aseptik bog‘lamlar va fizioterapiya. III-IV darajalarda: yiringli infeksiya 
boshlangan bo‘lsa, Kimyoviy nekrektomiya, jarohatlar yiringlagan hollarda esa 
nekrektomiya, amputatsiya yoki ekzartikulyasiya qilinadi.

---

201 
XI.
 XIRURGIK INFEKSIYa 
Xirurgik
infeksiya yallig‘lanish sindromini rivojlantiradi. Tashqi muhitning 
organizm himoya reaksiyalarini chaqiruvchi omillaridan bittasi bu patogen 
mikroorganizmlardir. Xirurgik kasalliklarning juda ko‘pchilik qismi inson 
organizmi va mikroorganizmlar o‘zaro ta’sirining natijasidir. Organizmga tushgan 
mikroblarning miqdori va virulentligi qanchalik ko‘p bo‘lsa, organizm himoya 
kuchlari qanchalik sust bo‘lsa, kasallikning rivojlanish ehtimoli shunchalik 
ortaveradi yoki aksincha. 
Mikroblarning organizmga tushishi uchun «kirish darvozalari» mavjud bo‘lishi 
kerak, ya’ni teri yoki shilliq qavatlarning butunligi buzilgan bo‘lishi zarur. Yiringli 
yallig‘lanish kasalliklari va jarohat infeksiyasi necha-necha asrlardan buyon 
umumiy jarrohlikning asosiy muammolaridan biri bo‘lib keladi va shunday bo‘lib 
qolmoqda. Muammoning muhimligi faqat yiringli kasalliklar bo‘yicha yaratilgan 
asosiy qo‘llanmalardagina (V.F. Voyna-Yasenetskiy, 1956; V.I.Struchkov va 
boshqa mualliflar, 1984) emas, balki yiringli jarrohlikning alohida mustaqil bo‘lim 
qilib ajratilishi (shu jumladan, xirurgik kasalliklardan maxsus bo‘limlarning tashkil 
etilishi) bilan ham ta’kidlanadi. Shuni unitmaslik kerakki, xirurgik infeksiya keng 
tarqalgan bo‘lib, u xirurgik kasalliklar umumiy miqdorining 1/3 dan ko‘prog‘ini 
tashkil etadi. Xirurgik infeksiyani oldini olishning asosida quyidagilar yotadi: 
organizm himoya kuchlarini oshirish, terining mikroflora bilan ifloslanishini 
kamaytirish, har-xil shikastlanishlarni oldini olish, jarohatlarga o‘z vaqtida xirurgik 
ishlov berish.